Tràn Dịch Khớp Gối

Tràn dịch khớp gối là tình trạng ở vị trí khớp gối bị tiết ra lượng lớn dịch bôi trơn gây dư thừa, chúng sẽ đọng lại trong các hốc ở khớp gối và lâu ngày gây ra các biểu hiện đau nhức, viêm nhiễm nặng nề. Mặc dù ở trạng thái thông thường, dịch khớp chính là yếu tố quan trọng để làm trơn các khớp xương, giúp con người cử động linh hoạt, hạn chế cọ sát giữa các đầu xương gây bào mòn và thoái hóa.

Khi bệnh lý khởi phát, bệnh nhân sẽ thấy gối sưng đau rõ rệt, khả năng lao động và vận động đều bị cản trở, làm suy giảm chất lượng đời sống và cả sức khỏe tổng thể.

Khớp gối bị tràn dịch có thể xuất phát từ bệnh lý hoặc các tác động bên ngoài tới xương khớp, cụ thể như:

Khớp xương thoái hóa

Tới một độ tuổi nhất định, các khớp xương sẽ dần thoái hóa theo quy luật tự nhiên, điều này trực tiếp làm ảnh hưởng tới lượng dịch khớp. Bao hoạt dịch yếu và mỏng đi sẽ dễ làm vỡ lớp màng, dịch khớp tràn ra ngoài gây viêm nhiễm, sưng đau khớp.

Khớp nhiễm khuẩn

Đây là tình trạng người bệnh mắc các bệnh lý nhiễm khuẩn như vẩy nến, một số bệnh bởi vi khuẩn hoặc virus gây ra, ngoài ra bệnh lao cũng là yếu tố khiến cơ thể bị tấn công ở nhiều bộ phận, trong đó có khớp gối.

Chấn thương va đập mạnh

Thoái hóa khớp gối cũng có nguy cơ xảy ra khi gặp phải các va đập mạnh, các chấn thương nghiêm trọng gây vỡ bánh chè, nứt sụn khớp, đứt dây chằng,... Tai nạn có thể xảy ra trong quá trình tham gia giao thông, tai nạn nghề nghiệp hoặc do chơi thể thao cường độ cao.

Nguyên nhân khác

Thoái hóa khớp gối còn xảy ra bởi quá trình cơ thể tăng cân liên tục, tăng mất kiểm soát dẫn tới béo phì, thừa cân. Trọng lượng lớn dồn lên chân sẽ làm biến dạng đĩa đệm, sụn khớp và kích thích dịch khớp bị tràn khỏi ổ ban đầu.

Bệnh tràn dịch ở khớp gối không phân biệt lứa tuổi hay giới tính, bất cứ ai cũng có nguy cơ bị bệnh. Trong đó, nhóm đối tượng dễ mắc nhất phải kể tới gồm:

• Người béo phì, thừa cân, đặc biệt người béo lâu năm.
• Người cao tuổi.
• Có các bệnh lý nền về xương khớp hoặc bệnh nhiễm khuẩn.
• Các vận động viên, người lao động nặng nhọc.

Tràn dịch khớp gối có thể xảy ra ở 1 hoặc đồng thời 2 bên gối với các triệu chứng nhận biết dễ dàng sau:

• Phần đầu gối có hiện tượng sưng đỏ, khớp gối phù lên bất thường.
• Vùng da ngày càng đỏ và có dấu hiệu sưng nặng hơn.
• Cảm nhận rõ rệt các cơn đau nhức từ sâu bên trong khớp, khó khăn trong các động tác co duỗi khớp.
• Hạn chế khả năng đi lại và lao động, đặc biệt khi bê đồ nặng sẽ càng bị đau nhức.
• Đầu gối còn có thể xuất hiện tình trạng bầm tím dù không va đập vào đâu.
• Tùy từng trường hợp bệnh nhân sẽ có thời gian các đợt bùng phát kéo dài khác nhau.
• Thậm chí có người sẽ không thể đứng vững và giữ thăng bằng do khớp gối đã bị tổn thương nặng nề.

Khớp gối khi bị tràn dịch và không được điều trị đúng phác đồ, chậm chễ chữa bệnh sẽ gây ra nhiều biến chứng khác nhau. Dù không đe dọa tới tính mạng nhưng có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tổng thể, làm người bệnh mất khả năng cử động thông thường.

Những biến chứng thường gặp nhất của tràn dịch khớp gối là:

• Bệnh nhân bị loãng xương, bào mòn đầu khớp và mất sụn.
• Các hoạt động đi lại, vận động bị suy giảm, không còn khả năng lao động.
• Xương đầu gối biến dạng, nặng nhất có thể gây liệt.

Bệnh tràn dịch khớp gối sẽ được thăm khám, chẩn đoán với các kỹ thuật và máy móc hỗ trợ để cho ra kết luận chi tiết nhất, từ đó có biện pháp điều trị phù hợp. Cụ thể là:

• Thăm khám bằng mắt thường: Các bác sĩ quan sát những biểu hiện ngoài của khớp, đánh giá hình dạng khớp. Trao đổi với bệnh nhân về các đặc điểm cụ thể của cơn đau, xác định tính chất công việc và cách sinh hoạt hàng ngày.
• Chụp X-quang: Nhằm xác định bệnh nhân có bị u xương, thoái hóa khớp, có di chứng do gãy xương hoặc trật khớp gây ra không.
• Chụp MRI: Cho thông tin hình ảnh chi tiết hơn về sự bất thường ở khớp gối, đánh giá tình trạng thực tế của phần sụn khớp, dây chằng quanh khớp, gân, mô mềm bao quanh.
• Chọc hút dịch: Dịch khớp được lấy ra đem đi kiểm tra nhằm loại bỏ các yếu tố gây bệnh.
• Xét nghiệm máu: Nhằm xác nhận mức độ tổn thương của tràn dịch khớp gối, nhận biết các biểu hiện viêm nhiễm để có cách điều trị phù hợp.

Khớp gối bị tràn dịch có thể điều trị bởi nhiều phương pháp khác nhau, cụ thể các cách gồm:

Thuốc Tây

Thuốc Tây chữa bệnh tràn dịch khớp gối với các loại thuốc khác nhau, liều lượng thay đổi tùy vào từng bệnh nhân. Một số thuốc được dùng nhiều gồm:

• Nhóm thuốc chống viêm NSAIDs: Kiểm soát nhanh chóng các cơn đau, giảm viêm nhiễm và rất thích hợp cho người bị chấn thương khớp gối.
• Thuốc giảm đau: Giúp đẩy lùi cơn đau nhức, bệnh nhân không còn bị sưng đỏ, tê cứng khớp. Tylenol và Ibuprofen sẽ được sử dụng nhiều nhất.
• Kháng sinh: Khi bệnh nhân tràn dịch khớp gối bởi các loại vi khuẩn, virus gây nhiễm trùng, kháng sinh sẽ được chỉ định sử dụng để đẩy lùi viêm đau.
• Tiêm Corticosteroid: Giảm đau ngay tức thì, hạn chế sự căng cứng ở khớp gối, các biểu hiện viêm nhiễm cũng được đẩy lùi.

Hút dịch khớp

Trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ được thực hiện phương pháp chọc hút dịch khớp bị tràn khỏi bao hoạt dịch bằng các thiết bị y khoa. Đồng thời, bổ sung thêm nhóm thuốc chống viêm để hạn chế các biểu hiện sưng đau ở khớp gối. Cách làm này cần có các bác sĩ chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm thực hiện, đầy đủ thiết bị máy móc và phải vô trùng tuyệt đối. Tuy nhiên, chọc hút dịch khớp không phải là biện pháp lâu dài vì dịch mới vẫn có nguy cơ tràn trở lại.

Nẹp cố định đầu gối

Đầu gối sẽ được nẹp cố định nhằm đưa các khớp và sụn về vị trí đúng như ban đầu, hạn chế tình trạng tổn thương bởi dịch khớp tràn ra gây sức ép lớn. Bệnh nhân sẽ thấy giảm các cơn đau rõ rệt, dễ dàng vận động hơn, không còn gặp khó khăn trong quá trình đi lại.

Phẫu thuật

Phẫu thuật áp dụng cho những bệnh nhân đã tiến hành nhiều cách điều trị khác nhưng không cho hiệu quả cao, khớp vẫn sưng viêm, dịch khớp chưa thể kiểm soát. Một số kỹ thuật nổi bật nhất gồm:

• Nội soi khớp: Mổ nội soi xâm lấn ít, xử lý tốt các phần dịch khớp bị tràn ra ngoài, khắc phục các tổn thương bởi dịch dư thừa gây ra. Sau điều trị, người bệnh khôi phục sức khỏe xương khớp đầu gối, không còn đau nhức hay viêm nhiễm sưng đỏ.
• Thay khớp gối: Khi khớp gối đã bị tổn thương nghiêm trọng bởi dịch bôi trơn, khớp mất đi chức năng, không thể tiếp tục phục hồi sẽ cần phải thay khớp gối nhân tạo.

Vật lý trị liệu

Đối với tràn dịch khớp gối, người bệnh nên có các bài tập vật lý trị liệu phù hợp với tình trạng sức khỏe thực tế. Những kỹ thuật vận động cơ bản, đơn giản sẽ giúp tăng sự linh hoạt cho khớp gối, giảm co cứng hay tắc nghẽn lưu thông máu. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tập luyện theo sự hướng dẫn của các bác sĩ để đảm bảo đúng thao tác.

Các biện pháp trị liệu công nghệ cao khác

Ngoài các cách trị liệu trên, người bệnh cũng có thể được bác sĩ tư vấn điều trị bằng một số liệu pháp cũng cho hiệu quả khá tốt sau:

• Sóng xung kích Shockwave: Là kỹ thuật điều trị ứng dụng nguồn sóng âm kích thích các mô tổn thương trong khớp gối làm liền nhanh chóng, phục hồi dây chằng và gân bị tổn thương, các mô mềm tái tạo tốt nhờ và nguồn năng lượng cao phát ra từ sóng.
• Giảm áp DTS: Được sử dụng khá phổ biến giúp bệnh nhân giải phóng các áp lực đè nén tại vùng khớp gối do dịch tràn. Đây là phương pháp công nghệ cao, cho tác dụng giảm sưng đau nhanh, bệnh nhân dễ dàng phục hồi chức năng ở khớp gối.
• Trị liệu thần kinh cột sống: Trong trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán có cả các tổn thương sai lệch về cấu trúc của cột sống cũng sẽ được tiến hành trị liệu thần kinh. Nguyên do bởi cột sống bất thường là yếu tố làm gia tăng áp lực ở dưới chân bao gồm bàn chân và cả đầu gối.
• Bắn tia laser: Vai trò của tia laser trong điều trị tràn dịch khớp gối là tái tạo, phục hồi những tế bào sụn khớp bị tổn thương, hạn chế tác động từ phần dịch tràn ra ngoài và giúp kiểm soát các cơn đau, viêm sưng. Hơn nữa, tia laser còn kích thích máu cùng oxy vận chuyển tới đầu gối tốt hơn, qua đó quá trình bình phục có thể rút ngắn.

Thuốc Đông y

Đông y có khá nhiều bài thuốc điều trị hiệu quả tràn dịch khớp gối, giúp khớp giảm đau nhức, sưng viêm, phục hồi tốt các mô bị tổn thương. Trong đó, các bài thuốc được dùng rộng rãi gồm có:

Bài thuốc 1: 

• Dược liệu: Tần giao, Ngọc thụ, Phòng phong, Xuyên quy, Ma hoàng, Sơn đồ.
• Cách sử dụng: Thuốc mang rửa sạch sẽ rồi cho vào ấm sắc cùng 1 lít nước sao cho nước thuốc sôi liu diu. Sau khi nước đã cạn bớt ¾, chắt lấy thuốc để uống vào các buổi sáng, tối hàng ngày.

Bài thuốc 2:

• Dược liệu: Thục địa, Cao lộc hương, Địa cốt tử, Cao quy bản, Chính hoài, Sơn thù, Đào nhân, Cỏ xước, Xuyên khung, Xích thược.
• Cách sử dụng: Đem thuốc đi phơi hoặc sấy khô rồi tàn thành dạng bột mịn để sử dụng. Thêm vào mật ong, trộn đều với bột thuốc và nặn ra các viên nhỏ bằng đầu ngón tay út. Mỗi ngày ăn viên thuốc 2 lần sau bữa sáng và tối.

Bài thuốc 3: 

• Dược liệu: Tang ký sinh, Địa hoàn, Mã hàm cung, Tần giao, Vân quy, Thược dược, Lan căn, Ngưu tất, Độc hoạt, Tư tiên, Phục linh, Nhân sâm.
• Cách sử dụng: Thuốc sau khi rửa sạch sẽ sắc với 4 bát nước, phần nước thuốc thu về đem chia làm 2 bữa uống hết hàng ngày.

Mẹo dân gian

Cùng với các bài thuốc Đông y, Tây y, mẹo dân gian cũng được ứng dụng trong cải thiện tràn dịch khớp gối. Cụ thể các phương pháp như sau:

• Chườm nóng: Bệnh nhân chườm nóng bằng cách dùng muối biển rang nóng, chai nước nóng hoặc các túi chườm chuyên dụng để tăng cường nguồn nhiệt lên vùng sưng viêm. Mỗi lần chườm nên thực hiện khoảng 20 phút để có hiệu quả rõ rệt nhất.
• Chườm lạnh: Dùng đá viên bọc lại bằng khăn bông sạch và chườm nhẹ nhàng lên vùng khớp gối. Cách làm này giúp tê liệt tạm thời các dây thần kinh, kìm hãm các phản ứng sưng viêm, hạn chế tín hiệu đau nhức truyền tới não bộ.
• Kê chân cao bằng gối: Khi đi ngủ, nên dùng gối để kê cao chân sao cho chân cao hơn tim. Đây là biện pháp có tác dụng hạn chế tình trạng máu bị đọng tại gối, không thể đảm bảo hoạt động lưu thông ổn định. Người bệnh cũng giảm cơn đau rõ rệt.

Bệnh tràn dịch khớp gối có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào khi có điều kiện phù hợp. Do đó, ngay từ bây giờ cần có biện pháp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe xương khớp như sau:

• Cần có chế độ ăn uống cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu đối với xương khớp. Nên nạp nhiều thực phẩm có chứa các thành phần như: Canxi, vitamin D, vitamin K, Magie, Collagen, Protein, Kẽm, Vitamin C,... Có thể tìm thấy các chất này trong sữa, trứng, cá biển, đậu nành, các loại thịt, rau xanh, ngũ cốc, trái cây,...
• Hạn chế tối đa việc uống bia, rượu, cà phê, các đồ uống có cồn và chất kích thích.
• Với nhân viên văn phòng, không nên ngồi một chỗ quá lâu, hãy đứng dậy đi lại để thư giãn gân cốt, vận động nhẹ nhàng giúp xương khớp luôn được linh hoạt, giảm tê mỏi hay chịu nhiều áp lực chèn ép.
• Không nên chơi các môn thể thao quá sức, vận động cường độ mạnh có thể gây ra chấn thương, làm tổn thương xương khớp. Trước khi tham gia các bộ môn cần phải khởi động toàn thân thật kỹ lưỡng và đeo đồ bảo hộ nếu cần thiết.
• Chế độ nghỉ ngơi hàng ngày cần đảm bảo khoa học, nên đi ngủ sớm và ngủ đủ giấc hàng ngày. Kết hợp các bộ môn thể dục đều đặn như đi bộ, đạp xe, tập yoga,... đều rất có lợi cho sức khỏe của khớp gối và hệ xương khớp tổng thể.
• Có thể kết hợp thêm thực phẩm chức năng bồi bổ xương khớp. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm cung cấp các dưỡng chất cần thiết để bảo vệ xương chắc khỏe hơn.
• Nếu thấy xương khớp có các cơn đau bất thường, nên sớm thăm khám và điều trị triệt để nhằm tránh các biến chứng cho khớp gối.
• Kiểm soát cân nặng cơ thể ở mức hợp lý, hạn chế ăn nhiều chất béo, đồ ăn dầu mỡ khiến dư thừa cân dẫn tới béo phì, gây thoái hóa khớp và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Tràn dịch khớp gối gây ra nhiều đau nhức, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Theo đó, cũng có khá nhiều biện pháp điều trị, nhưng người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh tự ý chữa tại nhà sẽ có nguy cơ xảy ra không ít tác dụng phụ, thậm chí còn làm bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chú ý cả về chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hàng ngày để khớp gối có thể phục hồi hiệu quả.