Đau Vai Gáy

Đau vai gáy là hiện tượng đau nhức tại vị trí cổ và vùng gáy. Hiện tượng này vô cùng phổ biến, ai cũng gặp phải hiện tượng này ít nhất một lần trong đời. Người bệnh có thể bị đau cổ vai gáy bên trái, đau nhức vai gáy bên phải hoặc đau cả vùng phía sau.

Hầu hết người bệnh đều không hiểu đúng về hiện tượng đau mỏi vai gáy cho rằng đó là điều bình thường và không quá nghiêm trọng. Chỉ khi các dấu hiệu của bệnh chuyển nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động mọi người mới tìm nguyên nhân và cách chữa trị.

Có rất nhiều guyên nhân gây hiện tượng đau nhức, tê mỏi ở cổ vai gáy. Từ các nguyên nhân cơ học cho đến nguyên nhân bệnh lý, cụ thể như sau:

 Nguyên nhân cơ học:

• Do tư thế ngủ không đúng, nằm trên gối quá cao, quá cứng.
• Do tư thế ngồi làm việc với máy tính, sổ sách hay học tập không đúng, đặc biệt phổ biến ở dân văn phòng; lái xe trên quãng đường dài.
• Căng cơ do vận động quá mức, lặp đi lặp lại các cử động cánh tay, cổ gáy nhiều lần.

Nguyên nhân bệnh lý

• Thoái hoá đốt sống cổ: Là tình trạng các khớp xương bị bào mòn, cọ xát vào nhau gây đau đớn. Thoái hóa thường xảy ra với những người cao tuổi:
• Vôi hoá cột sống cổ: Đây là hiện tượng lắng đọng canxi tại các dây thần kinh bám vào các đốt cột sống cổ khiến cột sống cổ bị vôi hóa và hình thành nên các gai xương. Các gai xương chèn ép lên các dây thần kinh sẽ khiến người bệnh bị đau nhức vùng cổ.
• Viêm gân: Gân là bộ phận nối các cơ với xương. Khi gân vai bị viêm sẽ khiến cho vùng này bị sưng lên, gây đau đớn.
• Bệnh lý khác: Ngoài những bệnh lý kể trên, đau vai gáy còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác như viêm vai gáy, viêm bao khớp vai, dính khớp bả vai…

Các tác nhân gây khác:

• Thường xuyên đau mỏi vai gáy do tuổi tác.
• Chấn thương trong quá trình chơi thể thao, tai nạn.
• Thói quen bẻ cổ, thực hiện cử động đột ngột về phía trước hay phía sau.
• Môi trường ẩm thấp…

Đau mỏi vai gáy là bệnh xương khớp thường gặp ở nhiều đối tượng, đặc biệt là:

• Người già cao tuổi.
• Nhân viên văn phòng do phải ngồi nhiều.
• Người dân lao động thường xuyên phải bê vác nặng.
• Đối tượng bị dị tật bẩm sinh vùng cổ, gáy.

Khi bị đau vai gáy triệu chứng rõ rệt nhất của chứng bệnh là hiện tượng đau nhức vùng cổ vai, gáy. Cơn đau này có thể lan rộng sang hai bên bả vai và kéo dài gây ranh hưởng nghiêm trọng tới khả năng cử động.

Ngoài ra, bệnh đau cổ vai gáy còn kèm theo các triệu chứng khác như:

• Chóng mặt, buồn nôn khiến người bệnh khó tập chung để làm một việc gì.
• Ngủ dậy bị đau cổ vai khiến người bệnh khó có thể cử động linh hoạt được ngay.
• Tình trạng tê buốt hay ngứa ran tại vùng vai gáy.
• Bị cứng khớp vào buổi sáng hay đau nhức khi thời tiết chuyển mùa.
• Đau nhói hoặc dữ dội khi khuân vác nặng.
• Đau dọc cổ và hai bên vai, khi bệnh nặng có thể lan xuống cả cánh tay.
• Một số trường hợp còn bị mất ngủ do các cơn đau tương đối dữ dội

Các triệu chứng của bệnh lý này rất dễ nhận biết, chính vì thế ngay khi phát hiện ra các biểu hiện trên người bệnh cần tiến hành điều trị để tránh những biến chứng khó lường đe doạ đến khả năng vận động lâu dài về sau.

Trả lời cho câu hỏi "Đau vai gáy có nguy hiểm không", lương y Đỗ Minh Tuấn - Cố vấn y khoa VTV2, Giám đốc chuyên môn nhà thuốc Đỗ Minh Đường chia sẻ: " Đau vai gáy là căn bệnh nguy hiểm. Nếu không có phương pháp điều trị hợp lý, khả năng cao gây ra tàn tật vĩnh viễn, teo cơ, hẹp ống sống,.... Ngoài ra, đau vai gáy còn là dấu hiệu cảnh báo cho bênh ung thư, nhất là ung thư phổi."

Một số biến chứng thường gặp là:

• Thiểu năng tuần hoàn máu: Do các mạch máu tại cổ, vai gáy bị chèn ép, ảnh hưởng đến quá trình truyền máu đến não.
• Rối loạn tiền đình: Khi bị thiếu máu não, người bệnh có khả năng rất cao gặp vấn đề rối loạn tiền đình: hoa mắt chóng mặt, choáng, ù tai,....
• Rối loạn thần kinh: Rễ thần kinh bị chèn ép, gây chứng rối loạn thần kinh thực vật: táo bón, khó thở, suy giảm trí nhớ, tim đập nhanh bất thường,....
• Bại liệt: Nếu tình trạng này kéo dài, có thể khiến tê bì vùng cánh tay, mất cảm giác cầm nắm, thậm chí bại liệt hai tay.

Để chẩn đoán chính xác tình trạng đau cổ vai gáy của bệnh nhân, đầu tiên các bác sĩ sẽ thăm hỏi và quan sát các triệu chứng lâm sang của bệnh. Có thể hỏi thêm về tiền sử mắc bệnh và các chấn thương liên quan. Trên cơ sở những thông tin này, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm, chụp chiếu sâu. Thường bao gồm:

• Chụp X-quang: Phim X-quang sẽ phản chiếu chi tiết hình ảnh của các đốt sống cổ, vai gáy. Qua đó, bác sĩ có thể nhìn thấy rõ các thay đổi bất thường của cấu trúc xương khớp quanh cột sống cổ và xác định nguyên nhân gây ảnh hưởng tới rễ dây thần kinh.
• Chụp MRI hoặc CT scan: Phương pháp này được thực hiện khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị gãy, vỡ xương và hình ảnh X-quang không rõ ràng. Hình ảnh thu được sẽ giúp bác sĩ quan sát rõ các xương khớp và mô mềm quanh vai gáy như dây thần kinh, gân, dây chằng… Từ đó đưa ra chẩn đoán về nguyên nhân và mức độ gây tổn thương vùng vai. Chụp cộng hưởng từ MRI và chụp cắt lớp vi tính CT scan có cùng chức năng, nhưng MRI là công nghệ hiện đại nên thường cho kết quả chẩn đoán chuẩn xác hơn CT. Vì vậy, chi phí cũng cao hơn.
• Điện tâm đồ: Có thể được chỉ định kết hợp với xét nghiệm máu khi bệnh nhân có các triệu chứng đau vai gáy kết hợp đau tức ngực, khó thở hoặc đang có bệnh nền tiểu đường, huyết áp cao. Phương pháp giúp bác sĩ xác định các tín hiệu đến cổ và vai gáy và xác nhận chức năng thần kinh ở vai gáy.

Tuỳ vào nguyên nhân gây bệnh và tính chất nặng nhẹ mà bệnh nhân có thể linh hoạt áp dụng các phương pháp điều trị dưới đây:

Dùng cao dán giảm đau vai gáy

Nếu thường xuyên bị đau vai gáy do lao động nặng nhọc, tư thế ngồi làm việc sai,… hãy thực hiện biện pháp giảm đau bằng cao dán hay cao xoa bóp. Đây là cách giảm đau đơn giản và dễ áp dụng nhất, bởi cao dán hoặc dầu nóng xoa bóp, rượu ngâm có sẵn trong tủ thuốc của nhiều gia đình.

Trong trường hợp đau gáy cổ do nguyên nhân cơ học, làm việc thường xuyên dẫn đến nhức mỏi thì chỉ cần dùng miếng dán giảm đau (Salonpas, Salonship là những loại dùng phổ biến nhất) dán trực tiếp vào sau cổ gáy, một ngày người bệnh có thể dán 3 – 4 lần cho đến khi triệu chứng đau nhức giảm hẳn.

Dùng thuốc điều trị đau vai cổ

Người bị bệnh cổ vai gáy có thể dùng thuốc Tây y hoặc Đông y, thậm chí là mẹo dân gian nếu trong trường hợp bệnh nhẹ, mới xuất hiện.

• Thuốc dân gian: Trong dân gian có lưu truyền nhiều bài thuốc có tác dụng tương đối tốt với những người bị đau vai gáy như bài thuốc từ rượu hạt gấc, ngải cứu rang muối, nước sắc lá lốt, nước sắc cây xấu hổ… Tuy nhiên, những bài thuốc này thường chỉ có hiệu quả với những trường hợp bệnh nhẹ, mới khởi phát và xảy ra do nguyên nhân cơ học. Còn những nguyên nhân khác, đặc biệt là các nguyên nhân bệnh lý thì hầu như thuốc không có tác dụng.

• Thuốc tây: Các loại thuốc giảm đau (acetaminophen), nhóm thuốc kháng viêm NSAIDs (ibuprofen, meloxicam, naproxen…), tiêm thuốc corticoid, dùng thuốc giãn cơ hoặc thuốc chống trầm cảm cũng được chỉ định trong một vài trường hợp. Khi dùng thuốc, bệnh nhân cần phải tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Vì nếu sử dụng không đúng cách sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ như viêm loét dạ dày, thủng dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, tăng men gan, suy thân…
• Thuốc Đông y: Đông y chữa bệnh sẽ dựa vào từng thể bệnh cụ thể như phong hàn thấp, phong thấp nhiệt, thể can thận hư. Các loại thảo dược dùng để chữa đau vai phải có khả năng khu phong, tán hàn, trừ thấp, tiêu viêm, giảm đau, thông kinh lạc. Một số dược liệu thường có trong các bài thuốc Đông y chữa bệnh đau vai gáy là phòng phong, đỗ trọng, ngưu tất, cây cỏ xước, dây đau xương, huyết đặng… Vì có nguồn gốc tự nhiên nên thuốc Đông y khá an toàn với người bệnh, đặc biệt là những người bị bệnh mãn tính.

Đau cổ gáy nên áp dụng vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu cho hiện tượng đau nửa đầu vai gáy cũng được nhiều người áp dụng. Phương pháp chữa bệnh này nhờ những tác động đến vùng vai, cổ gáy giúp bệnh nhân giảm đau nhanh chóng.

Các phương pháp gồm có nhiệt trị liệu, điện trị liệu, kéo dãn cột sống, kích thích điện trị liệu, vận động trị liệu… Những cách này đều tác động đến vùng cổ gáy giúp tuần hoàn máu lưu thông tốt hơn từ đó giảm đau nhức. Ngoài ra các bạn có thể áp dụng vật lý trị liệu theo y học cổ truyền với những liệu pháp như xoa bóp, châm cứu, bấm huyệt,… giúp đả thông kinh lạc, lưu thông máu, giảm đau, điều trị bệnh hiệu quả.

Phẫu thuật

Đây được xem là giải pháp cuối cùng cho người bị đau vai gáy do nguyên nhân bệnh lý. Khi các phương pháp trị nội khoa ở trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh tiến hành phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật được áp dụng tuỳ theo tình trạng bệnh lý có thể là mổ truyền thống, nội soi, tia laser…

Tuy nhiên phẫu thuật là phương pháp có nhiều nguy cơ gây biến chứng và chi phí cũng khá cao. Vì vậy người bệnh trước khi quyết định điều trị cần trao đổi kỹ càng với bác sĩ chuyên môn để có thể tiên lượng được các trước hợp xấu có thể xảy ra.

Để hạn chế tình trạng đau mỏi vai gáy cổ xảy ra, tốt nhất mọi người cả người đang bị bệnh và người có nguy cơ cao mắc bệnh cần đặc biệt chú ý những điều sau:

• Trong trường hợp bắt buộc phải mang vác vật nặng, mọi người nên phân bố trọng lượng vật sang cả hai bên để giảm áp lực. Hạn chế thấp nhất việc này, đặc biệt khi thấy vật quá nặng không nên gắng sức.
• Ngồi trong tư thế thẳng lưng, thẳng cổ nhất là khi ngồi trong thời gian dài như nhân viên văn phòng, tài xế, ngồi học, ngồi xem tivi. Hạn chế ngồi nghiêng đầu về một bên, ngửa ra sau hay hướng về phía trước quá lâu.
• Khi xoay đầu sang phía nào đó có chủ đích mọi người chỉ nên từ từ, nhẹ nhàng không quay nhanh một cách đột ngột sẽ giảm hiện tượng đau nhức mỏi ở bả vai.
• Không bẻ cổ, lắc cổ khi thấy mỏi.

• Nên chọn gối ngủ thoải mái, không nằm quá cao, quá cứng.
• Phân bổ thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh ngồi quá lâu, giữ nguyên một tư thế.
• Thường xuyên vươn vai, đứng dậy đi lại cũng như tập thể dục thể thao đều đặn để tăng cường sức khỏe và khả năng chịu đựng của cơ, gân và khớp.
• Thăm khám sức khoẻ định kỳ, tiến hành tái khám để có hướng xử lý kịp thời.