Phác Đồ Điều Trị Viêm Mũi Dị Ứng Chuẩn Bộ Y Tế – Mới Nhất

Việc áp dụng đúng phác đồ điều trị viêm mũi dị ứng chuẩn Bộ Y tế giúp đẩy lùi nhanh chóng các triệu chứng của bệnh, ngăn ngừa tái phát, đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Để nắm rõ nguyên tắc, các phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh lý này, hãy cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây.

Nguyên tắc điều trị viêm mũi dị ứng cần tuân thủ

Viêm mũi dị ứng được hiểu là tình trạng mũi bị kích thích trong trường hợp tiếp xúc với các yếu tố dị nguyên, yếu tố nguy cơ từ môi trường như khói bụi, lông động vật, phấn hoa, hóa chất, không phải do vi khuẩn hay virus gây nên.

Khi bị bệnh cần nhanh chóng thăm khám để tìm ra biện pháp xử lý phù hợp, nhanh chóng, an toàn, tránh những hệ lụy về sau. Dưới đây là những nguyên tắc điều trị viêm mũi dị ứng mà cả bác sĩ và người bệnh cần tuân theo:

• Phân loại chính xác bệnh và đúng mức độ của bệnh.
• Điều trị theo bậc.
• Kiểm tra bệnh nhân có tiền sử bị hen hay không, nhất là trong trường hợp bệnh đã tiến triển ở mức độ nghiêm trọng.
• Ưu tiên sử dụng các loại thuốc chống dị ứng hoặc thuốc điều trị bệnh không gây tác dụng phụ là buồn ngủ.
• Nếu cần thiết phải sử dụng thuốc corticoid hoặc thuốc co mạch, bác sĩ chỉ nên kê ngắn ngày và dùng trong đợt cấp.
• Chỉ dùng corticoid dạng xịt cho trường hợp mắc bệnh ở mức độ 2 và khuyến khích người bệnh dùng đều đặn hàng ngày, chỉ ngừng khi các triệu chứng của bệnh đã hết khoảng 1 tháng.
• Kết hợp điều trị cùng lúc với các bệnh đường hô hấp trên và dưới.
• Người bệnh cần hạn chế tiếp xúc với dị nguyên trong quá trình điều trị.
• Giáo dục và bổ sung tất cả thông tin cần thiết cho bệnh nhân.

Phác đồ điều trị viêm mũi dị ứng chuẩn Bộ Y tế mới nhất

Trong phác đồ điều trị viêm mũi dị ứng chuẩn Bộ Y tế cần thực hiện 2 bước cơ bản là chẩn đoán và điều trị.

Chẩn đoán bệnh

Theo các chuyên gia, viêm mũi dị ứng liên quan đến đường hô hấp, xảy ra khi lớp niêm mạc bên trong bị viêm do các dị nguyên gây dị ứng. Vì thế khi chẩn đoán bệnh cần áp dụng các phương pháp sau:

Khai thác tiền sử dị ứng

Đây là bước đầu tiên và quan trọng trong việc chẩn đoán viêm mũi dị ứng, giúp khoanh vùng nguyên nhân gây bệnh. Đặc biệt quá trình khai thác tiền sử dị ứng sẽ giúp bác sĩ:

• Xác định chính xác các yếu tố di truyền bệnh nếu có.
• Nhận định tiền sử bệnh lý của người bệnh.
• Nhận định một số yếu tố dị nguyên gây bệnh.

Khám lâm sàng

Sau khi kết thúc quá trình khai thác tiền sử dị ứng của bệnh nhân, bác sĩ chuyển sang khám lâm sàng với mục đích:

• Xác định những triệu chứng cơ năng của bệnh viêm mũi dị ứng như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi,… các triệu chứng xuất hiện vào lúc nào, tần suất ra sao. Tìm ra triệu chứng gây khó chịu nhất với bệnh nhân.
• Xác định các triệu chứng thực thể của bệnh nhân như có bị viêm ở lớp niêm mạc, cuốn mũi hay có xuất hiện polyp không.

Các loại test

Hiện nay tại đa số các cơ sở Y tế sẽ áp dụng 2 loại test trong quá trình thăm khám, chẩn đoán viêm mũi dị ứng:

• Test da: Phát hiện tính chất mẫn cảm của cơ thể bằng cách cho dị nguyên tiếp xúc với da, sau đó bác sĩ tiến hành đánh giá kích thước, đặc điểm của các vết sần, phản ứng viêm trên da nếu có. Những dị nguyên có kết quả dương tính sau khi test da và phù hợp với việc khai thác tiểu sử dị ứng có thể coi là yếu tố gây bệnh.
• Test kích thích: Nếu test da có kết quả còn nghi ngờ hoặc không đưa ra kết quả phù hợp với quá trình khai thác tiền sử bệnh lý sẽ tiến hành test kích thích. Biện pháp này giúp đánh giá, chẩn đoán sinh học phản ứng dị ứng cơ sở thông qua việc đưa các dị nguyên nghi ngờ vào cơ thể, qua đó tái tạo lại bệnh cảnh lâm sàng và các phản ứng dị ứng trong trường hợp đó là dị nguyên gây bệnh.

Xét nghiệm

Xét nghiệm là phương pháp chẩn đoán bệnh chuyên sâu, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng viêm mũi dị ứng của bệnh nhân:

• Xét nghiệm tế bào ở dịch mũi để tìm ra bạch cầu Eosinophil. Nếu tỷ lệ bạch cầu Eosinophil > 1% được đánh giá là mắc viêm mũi dị ứng.
• Xét nghiệm tìm ra kháng thể dị ứng IgE, thực hiện với dị nguyên bụi nhà trong huyết thanh của người bệnh. Xét nghiệm này được thực hiện thông qua phản ứng phân hủy Mastocyte và dựa trên phương pháp Ishimova – LM. Kết quả đánh giá mức độ dương tính của bệnh ở 4 mức độ, dựa theo tỷ lệ % các tế bào Mastocyte đã bị phân hủy.
• Xét nghiệm định lượng kháng thể dị ứng IgE toàn phần trong huyết thanh của bệnh nhân thông qua kỹ thuật miễn dịch đánh dấu.

Điều trị viêm mũi dị ứng

Các biện pháp điều trị bệnh viêm mũi dị ứng theo phác đồ chuẩn Bộ Y tế đó là:

Điều trị nguyên nhân gây bệnh

Điều trị nguyên nhân gây bệnh chính là phương pháp tách hoàn toàn các dị nguyên gây bệnh ra khỏi môi trường sống của bệnh nhân hoặc không để cho người bệnh tiếp xúc với những nơi xuất hiện dị nguyên dị ứng.

Trong lý thuyết, việc loại bỏ dị nguyên gây bệnh là phương án tối ưu nhất trong phác đồ điều trị viêm mũi tuy nhiên không hề đơn giản vì dị nguyên xuất hiện rất nhiều trong nhà như bụi bẩn, nấm mốc. Người bệnh chỉ có thể hạn chế hoặc giảm thiểu số lượng dị nguyên để cải thiện kết quả điều trị.

Phương pháp giải mẫn cảm

Phương pháp giải mẫn cảm trong điều trị viêm mũi dị ứng còn khá mới lạ ở Việt Nam. Khi thực hiện phương pháp này cần phải xác định được các yếu tố gây dị ứng với người bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng khi tiếp xúc.

Bác sĩ sẽ tiến hành pha loãng một lượng chất gây dị ứng để tiêm dưới da ở ngay cánh tay của bệnh nhân, theo dõi trong 30 phút sau tiêm để chắc chắn rằng không có các phản ứng ngược lại. Liệu trình tiêm được thực hiện trong khoảng 3 lần mỗi tuần và duy trì trong 3 – 6 tháng, sau đó duy trì tiêm 1 lần/tháng suốt 5 năm.

Điều trị triệu chứng

Điều trị triệu chứng là biện pháp dùng thuốc Tây y, áp dụng khi các phương pháp kể trên không mang lại hiệu quả hoặc không thể thực hiện.

Thuốc trị viêm mũi dị ứng gồm các loại kháng sinh, thuốc chống dị ứng, thuốc chống viêm và chống ngạt:

• Thuốc chống viêm: Thuốc chống viêm có chứa corticosteroid hoặc steroid dạng xịt có tác dụng giảm viêm nhiễm ở lớp niêm mạc trong của mũi như Rhinocort, Pivalone, Flixonase,… Tuy nhiên khi sử dụng kéo dài cần tuân thủ sự chỉ định và có sự theo dõi của bác sĩ.
• Thuốc chống ngạt: Người bệnh có thể dùng các loại thuốc gây co mạch, chống phù nề như Xylometazolin, Naphazolin,… để tránh ngạt mũi. Nhóm thuốc này cho tác dụng nhanh chóng nhưng ngắn hạn, không nên dùng trong thời gian dài.
• Thuốc chống dị ứng: Là nhóm thuốc được ưu tiên khi điều trị viêm mũi dị ứng, có khả năng ức chế hoạt chất trung gian gây bệnh và đẩy lùi các triệu chứng. Nhóm thuocs này có nhiều loại như Cetirizine, Chlorpheniramine, Fexofenadine, Loratadine,… tùy từng trường hợp khác nhau mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc không giống nhau.
• Thuốc kháng sinh: Thường dùng trong điều trị viêm mũi dị ứng bội nhiễm, có thể cải thiện các triệu chứng như nổi mề đay, ngứa rát họng, sổ mũi. Thuốc kháng sinh dùng phổ biến bao gồm Cefadroxil, Amoxicillin, Cefuroxim,…

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp cuối cùng trong phác đồ điều trị viêm mũi dị ứng, áp dụng trong trường hợp bệnh tiến triển ở mức độ nặng, không đáp ứng hoặc không thể thực hiện một trong các biện pháp nêu trên. Những đối tượng thường cần phẫu thuật là viêm mũi dị ứng xuất hiện polyp, thoái hóa cuốn mũi, có bất thường trong cấu trúc mũi như lệch vách ngăn, gai vách ngăn,…

Phẫu thuật có thể xử lý dứt điểm bệnh lý, tuy nhiên sau quá trình thực hiện người bệnh nên chú ý hơn đến cách chăm sóc, vệ sinh tại nhà để tránh gây nhiễm trùng hoặc khiến các triệu chứng xuất hiện trở lại.

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa viêm mũi dị ứng tại nhà

Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc, phòng ngừa viêm mũi dị ứng tại nhà:

• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng bao gồm khói thuốc, bụi bẩn, lông động vật, phấn hoa, không khí ô nhiễm, hóa chất.
• Vệ sinh nhà ở, không gian sống thường xuyên, giữ không gian sạch sẽ, thoáng mát, đặc biệt bạn nên giặt giũ và thay chăn gối định kỳ.
• Nên sử dụng khẩu trang khi đi ra ngoài, nhất là khi đến những nơi công cộng.
• Khi thời tiết giao mùa hoặc chuyển lạnh đột ngột, nên dùng khăn, mũ, áo để giữ ấm cơ thể, chú ý đến vùng mũi, cổ họng.
• Hạn chế dùng điều hòa, nên ưu tiên dùng không khí tự nhiên, kết hợp dùng máy tạo độ ẩm để tăng độ ẩm trong không khí.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp, bổ sung rau xanh, trái cây, các loại thịt, trứng, sữa để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, tránh ăn thực phẩm có mùi anh, chứa nhiều chất béo, thịt đỏ hoặc thức ăn có chứa gia vị cay nóng.
• Loại bỏ những thói quen xấu như dùng thuốc lá, rượu bia, chất kích thích,….

Phác đồ điều trị viêm mũi dị ứng giúp điều trị bệnh lý hiệu quả, nhanh chóng và an toàn hơn. Tốt nhất bệnh nhân nên đến các cơ sở Y tế để được thăm khám, chẩn đoán và bác sĩ lên kế hoạch điều trị phù hợp.