Viêm Phế Quản

Viêm phế quản là bệnh lý đường hô hấp, khi bị viêm, lớp niêm mạc phế quản bị kích thích, sưng lên và làm hẹp, tắc nghẽn các tiểu phế quản, gây khó thở, ho và có thể kèm theo dịch nhầy và đờm đặc.  

Viêm phế quản được chia thành 2 loại đó là:

• Viêm phế quản cấp tính: Đây là tình trạng nhiễm trùng ngắn hạn (thường là dưới 6 tuần) làm cho đường hô hấp trong phổi sưng lên và nhiều chất nhầy.  
• Viêm phế quản mãn tính: Đây là tình trạng kích thích liên tục các ống phế quản. Bệnh có thể kéo dài hàng tháng hoặc trong nhiều năm.

Nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm phế quản cấp thường do virus, bệnh có thể gây ra do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc thường xuyên tiếp xúc với các chất kích thích như khói thuốc lá, bụi bẩn, ô nhiễm không khí. 

Đối với tình trạng viêm phế quản cấp tính, nguyên nhân có thể do:

• Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc các loại virus gây ra cảm lạnh hoặc cảm cúm.
• Phải tiếp xúc với các chất kích thích phổi và viêm phế quản như khói thuốc lá, khói, bụi do các phương tiện giao thông,...
• Làm việc hoặc sinh sống ở nơi ô nhiễm không khí. 

Trong khí đó, viêm phế quản mãn tính là do tình trạng kích thích hoặc tổn thương phế quản, phổi tái đi tái lại liên tục. Bên cạnh đó, viêm phế quản mãn tính có thể là do: 

• Yếu tố di truyền
• Các trường hợp từng mắc các bệnh hô hấp, trào ngược dạ dày, thực quản.
• Viêm phế quản cấp tái phát nhiều lần.

Như đã nói ở trên, viêm phế quản là bệnh lý về đường hô hấp phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng những đối tượng nhắc tới sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn: 

• Người thường xuyên, nghiên hút thuốc lá.
• Người hay phải tiếp xúc với không khí ô nhiễm, hít phải bụi bẩn, chất độc hại bụi bẩn, thường phải tiếp xúc với các chất kích thích đường hô hấp như sợi bông, khói hóa học. 
• Những người có sức đề kháng yếu kém, những người mắc bệnh mãn tính làm hệ thống miễn dịch suy giảm. 
• Người cao tuổi có nguy cơ nhiễm trùng cao do đó dễ mắc bệnh hơn. Trẻ em là đối tượng có hệ miễn dịch và sức đề kháng chưa hoàn thiện, còn yếu kém do đó rất dễ mắc viêm phế quản.

Tùy vào mức độ nặng hay nhẹ, người viêm phế quản sẽ gặp phải một số triệu chứng bệnh như sau:

• Đau họng: Người bệnh có thể bị đau rát cổ họng, họng sưng lên, khiến người bệnh khó chịu. Họng bị viêm, gây ngứa rát, khó chịu ở họng. 
• Đau đầu: Viêm phế quản có thể làm người bệnh thường xuyên bị đau đầu, chóng mặt khiến người bệnh mệt mỏi. 
• Nghẹt mũi, sổ mũi, chảy nước mũi: Tai, mũi, họng là các cơ quan có mối quan hệ thân thiết với nhau. Khi họng viêm, vùng mũi cũng bị ảnh hưởng. Người bệnh hắt xì hơi và chảy nước mũi liên tục. Các chất dịch trong mũi nhiều, đông đặc lại khiến người bệnh bị nghẹt mũi. 
• Mệt mỏi: Cơ thể thường xuyên mệt mỏi kèm theo các hiện tượng như tức ngực, đau nhức toàn thân. 
• Sốt nhẹ: Thường sốt nhẹ và luôn có cảm giác ớn lạnh
• Ho nhiều và khạc có đờm: Với những người viêm phế quản mãn tính sẽ xuất hiện những cơn ho và tình trạng đờm xuất hiện ở cổ họng. Những cơn ho xuất hiện nhiều, kéo dài khiến người bệnh mệt mỏi, mất ngủ. Đờm nhiều gây nghẹn họng, khó nuốt, nuốt vướng.
• Khó thở: Người bệnh cảm thấy khó thở, hơi thở khò khè, đặc biệt vào ban đêm. 

Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh có thể bị gầy sút, da tím tái, xanh xao, buồn ngủ, tim đập nhanh. Nếu gặp phải các triệu chứng này kéo dài quá 5 ngày, cần tới các cơ sở y tế để thăm khám và được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp. 

Viêm phế quản ảnh hưởng gì tới sức khỏe? Viêm phế quản có nguy hiểm không? là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Nếu bệnh được điều trị sớm và triệt để, viêm phế quản sẽ không nguy hiểm nhưng nếu bạn chủ quan không điều trị dứt điểm bệnh, viêm phế quản có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh. 

Một số biến chứng của viêm phế quản đó là: 

• Viêm phổi: Quá trình viêm nhiễm kéo dài cùng với các cơn ho có thể lây lan và viêm tới phổi. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch suy yếu cũng là điều kiện thuận lợi làm các tác nhân như vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập. Tình trạng cơ thể bị suy hô hấp, tràn khí màng phổi có thể làm nguy hại tới tính mạng của bệnh nhân. 
• Bệnh hen phế quản: Viêm phế quản nếu không được điều trị kịp thời có thể làm lớp niêm mạc bị tổn thương nặng nề, dần dần tiến triển thành hen phế quản. Hen phế quản làm người bệnh cảm thấy khó thở, thở gấp, phức tạp và khó điều trị. Với đối tượng người bệnh là trẻ con, người cao tuổi có thể làm nguy hại tới tính mạng. 
• Áp xe phổi: Đây là biến chứng tiêu cực của viêm phế quản, khiến phổi bị tổn thương toàn bộ khi không điều trị triệt để. Người bệnh sẽ gặp phải tình trạng khó thở, tăng giảm huyết áp bất thường, xuất hiện các bệnh liên quan tới tim mạch,... 
• COPD: Đây là tình trạng phổi của người bệnh bị tắc nghẽn, xuất hiện nhiều dịch, đờm, ở cổ, khó thở, sổ mũi,... Nhiều dịch nhầy ở phế quản là môi trường thuận lợi khiến các tác nhân xâm nhập và phát triển bệnh lý nghiêm trọng. 
• Các bệnh về tim mạch: Viêm phế quản tái phát nhiều lần tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus xâm nhập, lây lan sang các cơ quan khác trong cơ thể. Lâu dài gây viêm nhiễm, suy giảm hệ tim mạch, phát triển các bệnh lý liên quan tới tim mạch. 

Do các triệu chứng viêm phế quản gần tương tự với những bệnh lý hô hấp khác nên nhiều người bệnh chủ quan, lầm tưởng sang cảm cúm, cảm lạnh, không điều trị sớm khiến bệnh tiến triển nặng. 

Khi đó bạn cần tới bệnh viện để được kiểm tra chính xác. Lúc này bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm để xem bạn có mắc viêm phế quản hay không. 

Một số kỹ thuật được bác sĩ áp dụng trong chẩn đoán viêm phế quản đó là: 

• Chụp X-quang: Phương pháp này giúp bác sĩ xác định xem tình trạng viêm nhiễm hay khí tụ quanh phổi (tràn khí màng phổi) đang ở trạng thái như thế nào.
• Chụp CT ngực: Thông qua hình ảnh chụp CT phổi, bác sĩ có thể đánh giá chi tiết các mô phổi đang bị tổn thương ở mức độ nào. 
• Xét nghiệm máu: Kết quả xét nghiệm máu cho bác sĩ biết được số lượng bạch cầu tăng hay giảm bất thường. Từ đó, kết luận người bệnh có đang bị nhiễm trùng do vi khuẩn hay không. 
• Nội soi phế quản: Phương pháp này giúp kiểm tra các đường dẫn khí, tình trạng phổi, các bệnh lý đường hô hấp khác như viêm phế quản, viêm phổi mãn tính, u sùi trong lòng phế quản,... 
• Cấy đờm: Phương pháp này giúp phát hiện dịch đờm của người bệnh có nhiễm khuẩn hay không, từ đó xác định tình trạng viêm phế quản phổi. 
• Đo oxy xung: Đây là một kỹ thuật xét nghiệm đơn giản, giúp đo phần trăm oxy trong dòng máu. Nếu kết quả đo oxy xung càng thấp nghĩa là mức oxy của bạn thấp, phổi đang bị tổn thương.
• Khí máu động mạch: Đo oxy giúp tính toán lượng oxy chảy trong máu, khí động mạch có thể hỗ trợ xác định nồng độ oxy trong máu của người bệnh.

Có nhiều phương pháp điều trị viêm phế quản. Sau khi thăm khám, dựa vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn cách điều trị phù hợp với mức độ bệnh, thể trạng, cơ địa của bệnh nhân. Thông thường có những cách điều trị viêm phế quản như sau: 

Cách trị tại nhà

Với những người mắc viêm phế quản cấp tính, bệnh mới khởi phát, người bệnh có thể áp dụng những mẹo dân gian tại nhà. Đây là những phương pháp trị bệnh an toàn, dễ thực hiện, tiết kiệm chi phí. Các cách thực hiện như sau:  

• Cách chữa viêm phế quản bằng mật ong: Hòa 1 thìa mật ong vào trà nóng, nước chanh ấm và uống 2 lần/ngày sẽ giúp giảm đờm, viêm họng.
• Chữa viêm phế quản bằng gừng: Rửa sạch 500g gừng tươi, xay nhuyễn và lọc lấy nước. Thêm 200ml mật ong vào nước gừng, khuấy đều và đun ở lửa nhỏ cho tới khi hỗn hợp đặc lại. Cho hỗn hợp vào lọ thủy tinh đậy nắp kín. Khi uống pha với nước ấm, ngày uống 2 lần. 

• Lê trị viêm phế quản: Chuẩn bị một quả lê, 1 củ gừng, 1 thìa mật ong, vài nhánh tỏi. Lê rửa sạch, gọt vỏ, cắt hạt lựu. Gừng bỏ vỏ, bào sợi, tỏi bóc vỏ, đập dập. Cho các nguyên liệu trên vào bát và hấp cách thủy trong 20 phút. Ăn lê và lọc lấy nước uống. 
• Xông tinh dầu bạch đàn: Nhỏ một vài giọt tinh dầu bạch đàn vào nồi nước sôi. Chùm kín đầu và nồi, tiến hành xông hơi vùng mũi họng mỗi ngày một lần. 

Các cách điều trị tại nhà nêu ra trên đây chỉ có tác dụng cải thiện các triệu chứng bệnh ở mức độ nhẹ, không có tác dụng chữa khỏi bệnh. Mọi người không được lạm dụng các mẹo dân gian này vì có thể sẽ khiến tình trạng bệnh nặng hơn. 

Dùng thuốc Tây

Nhiều người khi gặp các triệu chứng bệnh thường tìm tới phương pháp tây y đầu tiên bởi cho hiệu quả nhanh. Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc sau đây: 

• Thuốc thông mũi: Sudafed (pseudoephedrine) và Afrin (oxymetazoline) có tác dụng làm lỏng và hút chất nhầy ra khỏi xoang giúp người bệnh dễ thở hơn. 
• Thuốc giảm đau và giảm sốt: Acetaminophen, ibuprofen được kê đơn giúp giảm đau tức ngực, đau nhức khi ho. 
• Thuốc kháng sinh: Thuốc được sử dụng trong trường hợp viêm phế quản do vi khuẩn gây ra.Thuốc được chỉ định dựa vào loại vi khuẩn người bệnh mắc phải 
• Thuốc giãn phế quản: Chẳng hạn loại thuốc Proventil (albuterol) có tác dụng giúp cơ xung quanh phế quản giãn ra, trở nên rộng hơn. Thuốc giúp loại bỏ được dịch tiết phế quản, giảm co thắt phế quản và tắc nghẽn đường thở. 
• Steroid đường uống: Thuốc có công dụng điều trị viêm phế quản mãn tính khi bệnh ở tình trạng nặng.
• Thuốc ức chế Phosphodiesterase -4 (PDE4): Giúp giảm tình trạng viêm phế quản mãn tính. 

Do các loại thuốc Tây y chữa viêm phế quản có các thành phần dược tính khác nhau vì thế cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào. Bệnh nhân uyệt đối không được tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc tại nhà vì có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như kháng thuốc, tổn thương chức năng gan, viêm loét dạ dày,... 

Chữa bằng đông y

Mẹo dân gian chỉ áp dụng với bệnh ở giai đoạn nhẹ, thuốc tây y có thể gây ra một số tác dụng phụ nhưng với phương pháp trị viêm phế quản bằng đông y giúp điều trị gốc rễ bệnh, phục hồi tổn thương niêm mạc phế quản, tăng cường chức năng tạng phế, ngăn ngừa bệnh tái phát.

Người bệnh có thể áp dụng một số bài thuốc dưới đây: 

• Bài thuốc trị viêm phế quản cấp tính do phong hàn: Các thành phần bao gồm 12g hạnh nhân, 10g tô diệp, 8g trần bì, 8g chỉ xác, 12g tiền hồ, 12g cát cánh, 8g bán hạ chế, 4g cam thảo, 3 lát sinh khương, 16g phục linh. Đem các nguyên liệu trên sắc cùng 500ml nước, đun ở lửa vừa tới khi cạn còn 200ml nước thì tắt bếp. Mỗi ngày sắc 1 thang, mỗi thang chia 2 lần uống sáng và tối.
• Bài thuốc trị viêm phế quản cấp tính do thể khí táo: Bạn chuẩn bị 12g tang diệp, 12g hạnh nhân, 2g sa sâm, 6g xuyên bối mẫu, 12g đậu xị, 8g chi tử, 10g cát cánh, 12g tiền hồ, 6g cam thảo. Sắc các nguyên liệu trên với 500ml nước trong vòng 45 phút. Chia thuốc thành 2 phần và uống trong ngày. 
• Bài thuốc trị viêm phế quản mãn tính do thể đàm thấp: Chuẩn bị đẳng sâm 12g, trần bì 8g, bán hạ chế 10g, bạch truật 16g, phục linh 16g, cam thảo 4g, thương truật 12g, hậu phác 12g, hạnh nhân 12g, ý dĩ 16g, sinh khương 3 lát, đại táo 3 quả, ngưu bàng tử 12g. Sắc mỗi ngày 1 thang, chia thành 2 lần uống sáng và tối. 
• Bài thuốc trị viêm phế quản mãn tính do thể thùy ẩm: Chuẩn bị 8g ma hoàng, quế chi 8g, bạch thược 12g cam thảo 6g, tế tân 4 - 6g, can khương 6g, bán hạ chế 12g, ngũ vị tử 6 - 8g. Đem các nguyên liệu trên sắc cùng với 500ml nước đun ở lửa vừa khoảng 45 phút thì tắt bếp. Chia thuốc thành 2 phần và uống hết trong ngày.

Thuốc Đông y có tác dụng chậm nên người bệnh cần kiên trì sử dụng thuốc, không được bỏ thuốc giữa chừng vì sẽ không mang lại hiệu quả chữa bệnh. 

Để giúp quá trình điều trị bệnh trở nên thuận lợi và dễ dàng hơn, mọi người cần lưu ý một vài điều dưới đây: 

• Tuân thủ theo sự chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc, tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
• Mang khẩu trang khi tiếp xúc với các chất kích thích, không khí ô nhiễm như nấm mốc, khói bụi, chất tẩy rửa, lông động vật, phấn hoa,...
• Giữ ấm cơ thể, nhất là vùng cổ, mũi, vào thời tiết lạnh hoặc giai đoạn chuyển mùa. 
• Vệ sinh răng miệng, súc họng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý thường xuyên. 
• Uống đủ lượng nước khuyến cáo mỗi ngày giúp giảm viêm, giảm ho, làm loãng dịch nhầy trong đường hô hấp.
• Hạn chế ăn các loại thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chiên xào, thức ăn nhanh, đồ ăn mặn. 
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin, các chất chống oxy hóa Hạn chế thêm vào thực đơn ăn uống các loại thực phẩm cay nóng, thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thực phẩm mặn, thức ăn đóng hộp và chứa nhiều chất bảo quản.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, các loại rau xanh, củ quả và trái cây tươi nhất là các loại thực phẩm giàu vitamin C như cam, bưởi, táo, dâu tây,... để nâng cao sức khỏe tổng thể, kháng viêm, tái tạo thành niêm mạc phế quản. 
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao để giúp cơ thể khỏe mạnh và nâng cao sức đề kháng. 

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm phế quản, nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách điều trị bệnh. Nếu gặp phải vấn đề gì trong quá trình điều trị bệnh hoặc có thắc mắc gì, các bạn có thể liên hệ tới Nhà thuốc Đỗ Minh Đường.