Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Lương Y Nguyễn Tùng Lâm | Lĩnh vực khám chữa: Tai mũi họng | Nơi công tác: Phòng chẩn trị YHCT Đỗ Minh Đường – Cơ sở Hồ Chí Minh

Bệnh viêm xoang là một trong những bệnh lý phổ biến tại nước khí hậu nhiệt đới gió mùa như Việt Nam. Vậy những nguyên nhân nào gây nên bệnh "quốc dân" này? Làm sao để sớm nhận biết dấu hiệu và tìm ra cách điều trị viêm xoang hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp trọn vẹn những câu hỏi trên, mời bạn đọc cùng theo dõi.

Bệnh viêm xoang là gì?

Giải thích về bệnh viêm xoang, các bác sĩ chuyên khoa cho biết: “Xoang là những hốc rỗng thông nhau trong xương sọ mặt, chúng được ngăn cách bởi các niêm mạc. Một khi lớp niêm mạc này bị hư hỏa, có nghĩa là gặp sự tấn công bởi vi khuẩn, virut chúng sẽ viêm dần, làm ứ đọng dịch nhầy, gây tắc nghẽn lỗ thông xoang, suy âm, giảm tàng dương, gây mất cân bằng âm dương, dẫn tới bệnh viêm xoang.”

Nếu bệnh có biến chuyển nhanh chóng và có thể chữa khỏi dưới 1 tháng thì được xem là viêm xoang cấp tính. Còn nếu tình trạng bệnh tái đi tái lại nhiều lần, chữa mãi không khỏi và diễn biến phức tạp trên 3 tháng thì được gọi là viêm xoang mãn tính.

Ngoài ra, dựa vào vị trí mắc bệnh mà chúng ta có các dạng bệnh phổ biến nhất là:

  • Viêm xoang hàm
  • Viêm xoang sàng (bao gồm viêm xoang sàng trước, sau và hai bên)
  • Viêm xoang trán
  • Viêm xoang bướm
  • Viêm đa xoang

Nguyên nhân gây viêm xoang phổ biến

Có khá nhiều nguyên nhân gây bệnh, nhưng tựu chung vẫn là một số thủ phạm dưới đây:

  • Nhiễm virut, vi khuẩn, nấm mốc: Khi xoang nhiễm 3 tác nhân này, chúng sẽ bị ứ đọng chất bẩn, sinh dịch nhầy, cản trở lưu thông khí, gây viêm nhiễm nặng.
  • Người có cơ địa dị ứng hoặc sức đề kháng kém: Dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài như dị vật gây dị ứng (phấn hoa, động vật, thức ăn,…), môi trường,…
  • Yếu tố bẩm sinh: Bẩm sinh đã bị hẹp xoang hoặc khu vực trong xoang bị khô cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm xoang mãn tính.
  • Sự cố phẫu thuật: Đây là nguyên nhân hiếm gặp trong số các trường hợp bị viêm xoang. Sự cố phẫu thuật làm lệch ngăn vách mũi và phì đại ở cuốn mũi dẫn đến hiện tượng lưu thông khí ở mũi xoang bị kém đi. Từ đó dẫn đến viêm xoang.
  • Do một số bệnh lý hô hấp khác: Khi tuyến nhầy của niêm mạc tăng hoạt động, hoặc hệ thống lông trong xoang hoạt động kém,… tất cả đều là nguyên nhân gây bệnh hô hấp.

Khi hiểu rõ được các nguyên nhân gây nên bệnh viêm xoang, người bệnh có thể tự phòng tránh những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, xác định được nguyên nhân gây nên bệnh cũng góp phần giúp bác sĩ đưa ra được phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Đối tượng dễ mắc bệnh viêm xoang

Viêm xoang là căn bệnh có thể gặp ở bất cứ đối tượng nào, bất kì ai, không phân biệt độ tuổi, giới tính. Tuy nhiên, một số trường hợp sau có nguy cơ mắc viêm xoang cao hơn bình thường là:

  • Phụ nữ mang thai: Khi mang thai, hệ thống miễn dịch suy yếu, vi khuẩn, siêu vi dễ tấn công vào cơ thể gây xoang.
  • Người gặp các bệnh lý về mũi như: Phì đại cuống mũi, vẹo vách ngăn mũi, có polyp mũi...
  • Người mắc các bệnh có liên quan lân cận với xoang như: Viêm mũi, viêm họng, viêm amidan, sâu răng, viêm tủy, nhiễm trùng nướu,...
  • Người thường xuyên tiếp xúc với trẻ em
  • Sử dụng thuốc lá
  • Người có hệ thống miễn dịch kém
  • Người tiếp xúc nhiều với môi trường ô nhiễm, dễ bị kích ứng như: khói bụi, lông động vật, phấn hoa,...

Người già, trẻ nhỏ, bà bầu bị viêm họng không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

Hơn nữa, viêm xoang có thể lây từ người này sang người khác, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị lây nhiễm xoang:

  • Người cao tuổi: Cơ thể lão hóa cùng với hệ hô hấp, làm nghẹt mũi, khó khăn khi trao đổi không khí. Chính vì thế, khi tiếp xúc gần với người bị xoang, virus có thể dễ xâm nhập gây xoang cấp đối với người già.
  • Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ: Đối tượng này hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ bị các tác nhân bên ngoài tấn công. Đây cũng là nhóm bị tổn thương nhất khi tiếp xúc với người bị xoang.
  • Phụ nữ mang thai: Nột tiết tố thay đổi khiến sức đề kháng suy giảm. Nhiều phụ nữ trước khi mang thai hoàn toàn bình thường, nhưng sau sinh sản lại bị viêm xoang cấp.
  • Người hô hấp nhạy cảm, đã từng bị bênh hô hấp (viêm họng, viêm phế quản, cảm cúm): Những người này có nguy cơ bị lây nhiễm viêm xoang rất cao. Bởi trong cơ thể đã tồn tại một lượng virus nhỏ. Khi tiếp xúc mầm bệnh, lượng virus sẽ tăng lên, gây xoang cấp.

Các dấu hiệu của bệnh viêm xoang dễ nhận biết

Việc sớm phát hiện các dấu hiệu bệnh không chỉ giúp bạn nhanh chóng thăm khám mà còn tìm ra được phương pháp điều trị phù hợp nhất. Ở giai đoạn mức độ bệnh còn nhẹ, người bệnh có thể phát hiện viêm xoang qua một số biểu hiện bệnh sau đây:

  • Viêm xoang đau nhức đầu, kèm đau vùng trán, hốc mắt,…
  • Nước mũi chảy nhiều, khi bị viêm xoang nặng dịch có màu vàng, xanh
  • Xuất hiện ho nhiều,  đặc biệt về đêm
  • Nghẹt mũi, khó thở
  • Đau rát cổ họng, ho khan, ho có đờm vì dịch nhầy gây kích thích ở cổ họng
  • Sốt cao về chiều tối và đêm, người thường xuyên mệt mỏi
  • Mất khứu giác tạm thời vì mũi không thể gửi được. Cuốn mũi bị sưng, các dịch mủ gây ứ đọng làm ảnh hưởng đến chức năng bình thường của khứu giác.

Thông thường, các triệu chứng viêm xoang kể trên sẽ kéo dài từ 1 tuần đến 20 ngày (nếu là trường hợp viêm xoang cấp tính). Trong khoảng thời gian này, bạn nên chú ý quan sát, để tâm nhằm thăm khám kịp thời trước khi bệnh trở nặng.

Nếu trường hợp các biểu hiện bệnh viêm xoang kể trên vẫn còn tiếp tục thì bạn nên đi khám bác sĩ bởi có thể tình trạng của bạn đã nặng hơn. Ở giai đoạn nặng, triệu chứng viêm xoang gồm:

  • Xuất hiện tình trạng khó thở, thở ngắt từng quãng
  • Mắt người bệnh bị sưng, có quầng thâm xung quanh mắt
  • Hiện tượng đau đầu như bú bổ, quan sát thấy trán sưng tấy lên
  • Người bệnh không thể tập trung, hay quên, đầu óc lú lẫn, nhiều khi xuất hiện tình trạng nói sảng
  • Cổ họng đau

Bệnh viêm xoang có nguy hiểm không? Có điều trị được không?

Thông thường, bệnh hiếm khi gây ra những mối nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu người bệnh không điều trị bệnh kịp thời, điều trị sai cách thì bệnh sẽ ngày càng trở nặng, tiến triển thành các biến chứng khó lường khác như:

  • Viêm họng: Do dịch mủ chảy xuống, tắc ứ tại thành họng, khiến người bệnh đau rát họng, cảm giác vướng víu, ho khan, ho có đờm,…
  • Viêm thanh quản, phế quản: Viêm xoang mũi, viêm xoang sàng sau mãn tính lâu sẽ dẫn tới viêm phế quản khiến người bệnh ho ra máu, sốt cao, người suy nhược. Viêm đa xoang mạn tính thì gây viêm phế quản.
  • Biến chứng ở mắt: Trường hợp viêm xoang mãn tính sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới mắt, gây viêm mô liên kết hốc mắt, viêm dây thần kinh thị giác, áp xe mí mắt, áp xe túi lệ.
  • Biến chứng ở não: Gây ra các bệnh lý như áp xe não, viêm màng não, viêm tắc tĩnh mạch hang,…

Vì tính chất nguy hiểm của bệnh viêm xoang, lương y Đỗ Minh Tuấn – Giám đốc chuyên môn nhà thuốc Đỗ Minh Đường chúng tôi khuyên người bệnh nên sớm thăm khám, điều trị bệnh viêm xoang.

Viêm mũi dị ứng mãn tính có thể dẫn đến viêm xoang

Về vấn đề bệnh viêm xoang có chữa được không. Nhà thuốc chúng tôi xin khẳng định rằng, viêm xoang là căn bệnh có thể chữa khỏi nếu trong giai đoạn cấp tình (đã kéo dài 1 - 2 tuần). Còn đối với những người đã bị mãn tính, thời gian kéo dài qua nhiều tuần, điều trị sẽ gặp khá nhiều khó khăn và khó dứt điểm hoàn toàn. Trường hợp này có thể dùng thuốc để giảm nhẹ các triệu chứng, tránh bệnh ngày càng nặng hơn.

Nếu được phát hiện càng sớm, tỷ lệ điều trị thành công ngày càng cao, thời gian ngắn, và ngược lại.

Vì thế, khi mới xuất hiện một vài biểu hiện như sốt cao, đau nhức xoang, chảy nước mũi kéo dài,... hãy đến gặp ngay chuyên gia để được hỗ trợ kịp thời.

Những phương pháp chẩn đoán bệnh

Đối với những trường hợp thông thường, kết quả khám tai mũi họng thông thường có thể cho biết bạn có mắc bệnh viêm xoang hay không. Tuy nhiên với những trường hợp phức tạp hơn, có thể cần chẩn đoán sâu hơn:

Chụp cắt lớp CT vi tính

Đây là phương pháp phổ biến nhất trong khám và chẩn bệnh viêm xoang. Ảnh chụp có thể quan sát rõ dịch trong hốc xoang (Bởi bình thường hốc chỉ có khí), tình trạng phù nề của niêm mạc,.....

Nội soi mũi

Bác sĩ sẽ luồn một đường ống có camera rất nhỏ ở đầu, quan sát dịch xanh, mủ vàng trong mũi qua các khe mũi xoang. Theo đó nhìn thấy hết tình trạng phù nề, viêm đỏ, xuất huyết ở niêm mạc xung quanh.

Thăm khám định kỳ để có hướng chữa bệnh phù hợp

Những phương pháp điều trị bệnh viêm xoang phổ biến

Đối với tình trạng viêm xoang cấp tính hoặc mạn tính, người bệnh sẽ được áp dụng các cách điều trị khác nhau. Căn cứ vào tình trạng viêm xoang và sức khỏe của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên về phương pháp điều trị tốt nhất. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được sử dụng hiện nay:

Điều trị viêm xoang bằng Tây y

Chữa viêm xoang bằng tây y là lựa chọn của rất nhiều người bệnh bởi thuốc tây y cho hiệu quả nhanh chóng, dễ sử dụng. Tùy nguyên nhân, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc trị viêm xoang bao gồm các loại thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng. Kết hợp cùng thủ thuật phun khí dung, súc rửa xoang nhằm phun thẳng thuốc vào xoang mũi.

Một số loại điển hình như:

  • Thuốc kháng sinh trị viêm xoang: Penicillin tổng hợp gồm amoxicillin, cephalosporin,…
  • Thuốc xịt mũi chữa viêm xoang: Phenylephrine, naphazoline,… Hoặc các loại thuốc chứa thành phần corticoid như triamcinolone acetonide, budesonide... cho tác dụng nhanh từ 1-3 phút. Tuy nhiên không nên dùng quá 3 ngày để tránh giảm hiệu quả về sau.
  • Thuốc thông mũi dạng siro hay viên nang: Các loại thuốc này cho tác dụng điều trị tương tự như phenylephrine hay ephedrine.
  • Thuốc giảm đau: paracetamol, acetaminophen, aspirin,  ibuprofen...

Xịt thuốc đúng cách khi bị viêm xoang

Điều trị viêm xoang bằng tây y cần phải tuân thủ đúng liệu trình và phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa. Nếu tình trạng viêm xoang nặng, người bệnh có thể phải sử dụng thuốc kháng sinh từ 10 - 14 ngày. Khi phương pháp điều trị nội khoa này không đáp ứng, bác sĩ sẽ cần cân nhắc tới phẫu thuật nhằm rút bớt dịch mủ, nạo xoang, cắt polyp mũi, tạo hình vách ngăn,…

Chữa bệnh viêm xoang bằng mẹo dân gian

Bên cạnh y học hiện đại, y học cổ truyền vẫn lưu truyền nhiều bài thuốc Nam chữa viêm xoang tại nhà, nổi bật như:

  • Sử dụng tinh dầu bạch đàn xông mũi: Nhỏ tinh dầu vào bát nước nóng, từ từ hít hơi nóng vào mũi để làm sạch, khai thông mũi, cho cảm giác dễ chịu.
  • Dùng dung dịch lá chanh khô để súc miệng: Thả lá chanh khô vào nước, đun sôi trong khoảng 10-15 phút. Sau đó dùng nước này để súc miệng mỗi ngày.
  • Chữa viêm xoang bằng tỏi: Giã nát vài nhánh tỏi, chế cùng nước thành nước nhỏ mũi mỗi ngày nhằm giảm nhanh các triệu chứng viêm xoang.
  • Chữa viêm xoang bằng muối: Pha loãng muối trắng hạt to vào bát to, sau đó bịt một bên mũi, bên còn lại nhúng vò bát, hít mạnh để nước muối đi thẳng từ mũi xuống miệng. Lặp lại khoảng 5 lần để làm sạch toàn khoang miệng.
  • Chữa viêm xoang bằng cây giao: Đun sôi vài nhánh cây giao cùng nước, đến khi sôi lên thì sử dụng một ống giấy dài để xông hơi này vào thẳng mũi. Nhờ tính mát, hơi có độc, nước cây giao có khả năng sát khuẩn cao, tiêu trừ viêm nhiễm.

Điều trị viêm xoang bằng Đông y

Chữa bệnh bằng thuốc Đông y được đánh giá là phương pháp chữa bệnh toàn diện và có nhiều ưu điểm hiện nay. Nếu Tây y chủ yếu chỉ tập trung điều trị triệu chứng và dễ gây tác dụng phụ, các mẹo dân gian tuy an toàn nhưng hiệu quả không cao, chỉ áp dụng được với thể bệnh nhẹ thì phương pháp Đông y có thể khắc phục được những hạn chế đó.

Đông y quan niệm, nguyên tắc chữa bệnh viêm xoang là cân bằng âm dương, tăng cường chính khí, củng cố và phục hồi chức năng các tạng. Khi những yếu tố này được chú trọng, chính khí vững vàng, tà khí sẽ được đẩy lùi, từ đó bệnh không còn nguy cơ tái phát.

Hiện nay, rất nhiều thầy thuốc giỏi đã dành nhiều tâm huyết nghiên cứu bài thuốc nam, mang đến cho người bệnh hiệu quả điều trị vượt trội nhất. Trong số đó phải kể đến bài thuốc nam gia truyền của nhà thuốc Đỗ Minh Đường chúng tôi.

Bài thuốc đã được đưa vào ứng dụng thực tế suốt hơn 150 năm, nhưng đến nay vẫn được xem là cách chữa hiệu quả, được giới thiệu trong chương trình Sống khỏe mỗi ngày – VTV2, trở thành "thuốc gối đầu giường" của hàng nghìn người bệnh khắp cả nước.

Bài thuốc của chúng tôi tuân thủ đúng cơ chế trị bệnh TRỪ PHONG THÔNG KHIẾU của YHCT nên đảm bảo thích ứng được với cơ địa người Việt. Theo đó, bài thuốc vẫn vừa trừ tà khí phong hàn nhiệt, đả thông niêm mạc các hốc xoang, vừa thông kinh lạc và nâng cao sức đề kháng ngăn ngừa tái phát bệnh hiệu quả.

Để biết thêm thông tin chi tiết về bài thuốc, người bệnh vui lòng liên hệ đến nhà thuốc Đỗ Minh Đường để nhận tư vấn, giải đáp chi tiết.

Cần làm gì để phòng tránh viêm xoang

Để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh xoang cũng như giảm triệu chứng của bệnh, người bệnh cần thực hiện những điều sau:

  • Vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý
  • Luôn đeo khẩu trang ra đường, nơi làm việc ô nhiễm, nhiều hóa chất, các chất dị nguyên (bụi bẩn, lông động vật, nước hoa, phấn hoa,...)
  • Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bị viêm xoang như: khăn tắm, khăn mặt, khẩu trang,.....
  • Tập thể dục thường xuyên giúp nâng cao sức đề kháng, sức khỏe tổng thể. Đây được xem là phương pháp phòng chống bệnh tật hiệu quả nhất mà không tốn chi phí.
  • Nếu sau khi đi bơi bị nghẹt mũi, hãy sử dụng ngay nước muối sinh lý, vệ sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ.
  • Khi gặp vấn đề về hô hấp, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được hỗ trợ sớm nhất.

Ngoài ra, chế độ ăn uống cũng đóng một vai trò nhất định trong việc điều trị và ngăn ngừa bệnh viêm xoang. Người bệnh cần nắm rõ những loại thực phẩm nên và không nên ăn.

Rượu, bia, chất kích thích gây hại trực tiếp đến sinh lực phái mạnh

Bị viêm xoang không nên ăn gì?

  • Tránh xa những loại thực phẩm dễ gây dị ứng như: Lạc, sữa bò, thịt bò, thịt vịt,... Bởi người bị xoang thường có cơ địa nhạy cảm, nhóm thực phẩm này có thể gây kích ứng, khiến niêm mạc mũi bị viêm, sưng, nhức nhối khó chịu,...
  • Thực phẩm cay nóng: Đồ ăn cay nóng là nhóm thực phẩm hầu như tất cả các bệnh đều khuyên nên tránh dùng. Chúng gây nên tình trạng trào ngược thực quản lên đến họng, khiến lượng acid làm tổn thương niêm mạc họng. Đồng thời dịch mủ cũng bị tiết quá mức và đọng lại ở hốc xoang. Gây ra tình trạng đau nhức, nhiễm trùng cho người bệnh.
  • Đồ ăn, uống có cồn và chất kích thích: Hạn chế tối đa sử dụng rượu, bia, đồ uống có ga, cà phê,....

Bị viêm xoang nên ăn gì?

Bổ sung các chất dinh dưỡng:

  • Kẽm (hải sản, thịt,..)
  • Thành phần kháng khuẩn tự nhiên (tỏi, gừng, mật ong, hành,..)
  • Omega 3 (các loại hạt, quả bơ, cá hồi, cá mòi,..)
  • Vitamin C (Cam, táo, bưởi, ổi,..)

Nhìn chung, viêm xoang gây phiền toái và ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh. Khi trang bị đầy đủ các kiến thức về bệnh, người bệnh sẽ sớm lựa chọn được phương pháp điều trị bệnh dứt điểm.

Hi vọng những thông tin chúng tôi vừa chia sẻ đã giúp bạn có được những kiến thức về bệnh viêm xoang để sớm đẩy lùi căn bệnh này. Để biết thêm thông tin về bệnh viêm xoang cũng như cách điều trị dứt điểm, người bệnh có thể đến những địa chỉ uy tín để được thăm khám và tìm ra đúng nguyên nhân gây bệnh.