U Xơ Tuyến Tiền Liệt

Tuyến tiền liệt của nam giới nằm ở phần dưới cổ bàng quang, bao quanh phần đầu niệu đạo, là vị trí quan trọng của hệ thống sinh dục. Khi trẻ mới chào đời, cơ quan tiền liệt tuyến có kích thước bằng khoảng hạt đầu và sẽ lớn dần theo quá trình trưởng thành. Vai trò chính của cơ quan này nhằm tạo ra chất nhờn cho bộ phận sinh dục cũng như chứa các thành phần thường gặp trong tinh dịch.

Tiền liệt tuyến ở nam giới trên 20 tuổi thường dài 1.5cm, cao 3cm, rộng 4cm và nặng khoảng 20g. Theo đó, u xơ tuyến tiền liệt chính là tình trạng phì đại kích thước, cơ quan này ngày càng lớn hơn gây ra sự chèn ép sang các khu vực lân cận. Bệnh nhân lúc này bị tiểu nhiều lần, tiểu khó, cản trở chức năng hoạt động của thận, bàng quang và cả đường tiết niệu.

U xơ tuyến tiền liệt được xác định xảy ra bởi các nguyên nhân chủ yếu gồm:

Độ tuổi

Khi tuổi tác càng cao, các cơ quan chức năng trong cơ thể dần suy yếu, lão hóa theo tự nhiên. Trong đó, tuyến tiền liệt cũng sẽ gặp phải tình trạng rối loạn do tích tụ nhiều độc tố, từ đó xảy ra các phản ứng bất thường và hình thành u xơ.

Nội tiết tố

Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn tới u xơ tuyến tiền liệt. Testosterone khi sản sinh sẽ chuyển thành dihydrotestosterone thông qua các chất xúc tác trong cơ thể. Trong tuyến tiền liệt sẽ luôn có tích một lượng nội tiết tố nhất định. Điều này gây ra sự kích thích tới các tế bào phát triển một cách bất thường và dẫn tới u xơ.

Nguyên nhân khác

U xơ tuyến tiền liệt còn có thể hình thành bởi việc ăn uống, sinh hoạt hoặc yếu tố từ di truyền.

• Chế độ ăn uống: Liên tục sử dụng các thực phẩm có chứa nhiều chất bảo quản, dầu mỡ, đồ ăn chiên rán lại nhiều lần, lượng rau củ nạp vào quá ít. Ngoài ra cũng có những người lạm dụng chất kích thích, uống quá nhiều cà phê, bia, rượu,... đều sẽ dễ bị u xơ tuyến tiền liệt.
• Môi trường: Nơi làm việc và sinh sống có chứa nhiều hóa chất độc hại sẽ dễ gây ra u xơ tuyến tiền liệt và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác cho cơ thể.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có tiền sử u xơ tuyến tiền liệt, những thành viên khác cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Cách quan hệ tình dục: Quan hệ quá ít hoặc quá nhiều đều tác động không nhỏ tới tuyến tiền liệt, dễ làm hình thành bệnh u xơ.

U xơ tuyến tiền liệt có thể xảy ra ở các đối tượng nam giới trung niên từ ngoài 40 tuổi. Ngoài ra, những trường hợp cụ thể dễ mắc bệnh nhất gồm:

• Người thường xuyên hút thuốc lá và dùng các chất kích thích khác.
• Các đối tượng thường quan hệ tình dục không lành mạnh.
• Những trường hợp có sức khỏe tổng thể kém, tâm lý luôn căng thẳng áp lực.

Dấu hiệu thường gặp nhất của u xơ tuyến tiền liệt chủ yếu gồm:

• Tiểu không hết, tiểu són: Khi đi tiểu, bệnh nhân thường sẽ không thể tiểu hết trong một lượng, lượng nước tiểu tiết ra không thể tự kiểm soát. Thậm chí bệnh nhân còn bị tiểu trong lúc đi ngủ, mỗi ngày đi tiểu rất nhiều lần.
• Tiểu đứt quãng: Khi đi tiểu sẽ bị ngắt quãng nhiều lần, nước tiểu thoát ra không thành dòng liên tục. Thêm vào đó nước tiểu ra khá yếu, gây mất nhiều thời gian để có thể tiểu hết.
• Tiểu đêm: U xơ tuyến tiền liệt gây kích thích lên bàng quang khiến bệnh nhân bị thêm chứng tiểu đêm liên tục.
• Tiểu khó: Bệnh nhân gặp khó khăn khi đi tiểu, phải rặn tiểu, bàng quan bị căng phồng và lượng nước tiểu quá ít để đi. Về lâu dài còn gây ra thận ứ nước rất nguy hiểm.
• Lượng nước tiểu ngày càng ít: Tuy đi tiểu nhiều lần trong ngày nhưng bệnh nhân sẽ thấy lượng nước tiểu ít dần. Khi này đường tiết niệu càng có nguy cơ bị nhiễm trùng hơn vì nước tiểu đọng lại, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi.
• Sinh lý suy giảm: Tuyến tiền liệt là cơ quan quan trọng trong hệ thống sinh dục, vì vậy sẽ kéo theo tổn thương liên quan tới sinh lý, cụ thể là khó xuất tinh, giảm ham muốn hoặc bị xuất tinh sớm.

Ngoài những dấu hiệu kể trên, bệnh nhân còn có thêm một số triệu chứng gồm: Đi tiểu ra máu, không thể tiểu hoặc bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Tuy nhiên các biểu hiện này sẽ ít gặp hơn. Ngoài ra, cũng có các trường hợp bị ít triệu chứng hơn những ca bệnh khác dù tuyến tiền liệt bị phì đại rất to.

U xơ tuyến tiền liệt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khi không được chữa trị sớm và đúng cách như sau:

Bí tiểu

Bệnh nhân bị bí tiểu sẽ thấy không thể đi tiểu, bụng dưới thường xuyên căng trướng và nước tiểu ra khá khó chống chế. Hơn nữa, tình trạng bí tiểu để lâu sẽ dẫn tới suy thận, nhiễm trùng đường tiết niệu. Người bệnh ngày càng đau đớn, ảnh hưởng chức năng hoạt động ở bàng quang hoặc nguy hiểm hơn là vỡ bàng quang.

Suy thận

U xơ tuyến tiền liệt gây ra sự chèn ép tác động tới cả bàng quang và thận. Nếu xảy ra viêm nhiễm, bệnh suy thận khó tránh khỏi. Khi này, sức khỏe tổng thể cũng sẽ giảm sút rất nhiều.

Tổn thương bàng quang

Bàng quang sẽ bị biến dạng khi nước tiểu tích tụ đọng lại quá nhiều, làm cơ quan này ngày càng căng tức trong suốt thời gian dài.  Bên cạnh đó, khi bị căng và phì đại ở mức độ nặng, bàng quang sẽ có túi thừa. Theo đó, các vi khuẩn sẽ dựa vào túi thừa bàng quang để phát triển mạnh mẽ.

Biến chứng này sẽ dẫn tới mất chức năng hoạt động của bàng quang, khiến nước tiểu dễ dàng rỉ ra bất cứ thời điểm nào trong ngày và bệnh nhân không thể kiểm soát.

Sỏi bàng quang

Khi nước tiểu lắng đọng nhiều ở bàng quang, vi khuẩn sẽ dễ dàng xâm nhập và hình thành nên sỏi. Bệnh nhân sẽ bị tiểu ra máu, tiểu buốt và tiểu nhiều lần. Gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe cũng như các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân.

Viêm đường tiết niệu

Bệnh viêm đường tiết niệu là biến chứng nguy hiểm khi mắc u xơ tuyến tiền liệt. Bệnh nhân có thể bị viêm đường tiết niệu trên hoặc dưới. Những dấu hiệu nhận biết rõ rệt nhất của tình trạng này là đau ở hông, đau lưng, sốt cao, nước tiểu có máu hoặc mủ. Ngoài ra, viêm đường tiết niệu cũng có thể gây ra bệnh suy thận, có khả năng khiến bệnh nhân bị tử vong vì sốc nhiễm trùng.

U xơ tuyến tiền liệt được chẩn đoán bằng cách:

• Thăm khám lâm sàng và đánh giá sức khỏe tổng thể. Khai thác tiền sử bệnh lý, các thói quen sinh hoạt của bệnh nhân.
• Xét nghiệm, siêu âm và chiếu chụp nhằm đo kích thước, khối lượng của u xơ tuyến tiền liệt.

U xơ tuyến tiền liệt cần được điều trị sớm để tránh gây ra biến chứng. Theo đó, có các phương pháp có thể áp dụng gồm:

Thuốc Tây chữa u xơ tuyến tiền liệt

Thuốc Tây là giải pháp phổ biến được nhiều bệnh nhân áp dụng trước tiên. Bệnh nhân thường sẽ dùng thuốc có tác dụng giãn cổ bàng quang, cơ trơn thành mạch và tiền liệt tuyết. Cụ thể nhóm thuốc ức chế alpha 1 với những thuốc như: Terazosin, alfuzosin, prazosin, doxazosin, tamsulosin.

Khi đi vào cơ thể, thuốc sẽ chấm dứt tình trạng tắc nghẽn ở niệu đạo, dòng nước tiểu ra đều và ổn định. Bệnh nhân không còn gặp chứng khó tiểu, tiểu ngắt quãng hay tiểu nhiều lần.

Nhìn chung thuốc Tây cho tác dụng nhanh, thích hợp với đa số bệnh nhân. Nhưng sẽ cần lưu ý rằng việc lạm dụng có thể gây ra tác dụng phụ. Đồng thời, người bệnh phải có sự kê đơn, tư vấn từ các bác sĩ, tuyệt đối không tự mua thuốc về dùng tại nhà.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là giải pháp điều trị áp dụng khi bệnh nhân không đáp ứng phương pháp nội khoa. Ngoài ra, nếu thuộc những trường hợp dưới đây cũng cần phẫu thuật:

• Bệnh nhân bị tình trạng bí tiểu hoàn toàn.
• Đi tiểu ra máu.
• Có túi thừa và sỏi bàng quang.
• Nhiễm khuẩn niệu tái phát liên tục.
• Suy thận.

Có các biện pháp phẫu thuật được áp dụng hiện nay gồm:

Mổ nội soi:

Mổ nội soi thông qua đường niệu đạo được áp dụng rất phổ biến tại các cơ sở y tế. Các bác sĩ sẽ tạo ra một lỗ nhỏ trên cơ thể bệnh nhân để đưa dụng cụ nội soi vào qua niệu đạo, tiến tới vùng tuyến tiền liệt. Sau đó nhanh chóng loại bỏ và hút khối u xơ ra bên ngoài qua đường nội soi. Thông thường, các ca mổ nội soi u xơ tuyến tiền liệt diễn ra trong khoảng 1 tiếng. Bệnh nhân phục hồi khá nhanh, ít cảm giác đau đớn nhưng vẫn có nguy cơ bị tái phát khi u xơ không thể loại bỏ hết hoàn toàn.

Mổ mở:

Bệnh nhân sẽ có vết mổ lớn trên cơ thể, sau đó được bác sĩ dùng laser với tần số thích hợp để cắt bỏ khối u. Điều này giúp làm sạch hoàn toàn u xơ, hạn chế nguy cơ tái phát. Tuy nhiên, bệnh nhân sẽ bị đau nhiều hơn so với mổ nội soi, đồng thời cần ở lại viện để các bác sĩ theo dõi cho tới khi đảm bảo không có các biến chứng hậu phẫu.

Thuốc Đông y

Chữa u xơ tuyến tiền liệt bằng Đông y có hiệu quả khá tốt, tuy nhiên cần kiên trì áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định để thấy công dụng. Thuốc được kết hợp từ những dược liệu sau:

Bài thuốc số 1:

• Dược liệu: Trinh nữ hoàng cung, uất kim, nga truật, huyền sâm, xuyên sơn giáp, ích mẫu, thương nhĩ, trần bì, đương quy, phòng sâm.
• Cách sử dụng: Đem các vị thuốc rửa sạch và sắc cùng 2 lít nước. Nước thuốc sắc xong chia làm 3 bữa uống trong ngày. Nên duy trì đều đặn theo đúng chỉ dẫn của các thầy thuốc.

Bài thuốc số 2:

• Dược liệu: Trạch tả, hoài sơn, thục địa, sơn thù, ô dược, hoàng bá, ích trí nhân, tỳ giải, tri mẫu, bạch linh, đan bì.
• Cách sử dụng: Thuốc sắc cùng 7 bát nước con, thu về 3 bát và uống 3 bữa mỗi ngày để cho tác dụng tốt nhất.

Bài thuốc số 3:

• Dược liệu: Địa đinh, xích linh, hoàng cầm, ngân hoa, cam thảo, đại hoàng, cụ mạch, hoàng bá, ngưu tất, đăng tâm, xa tiền, mộc thông.
• Cách sử dụng: Cho thuốc vào ấm và sắc với 1.5 lít nước. Khi nước thuốc sôi cạn còn 2 bát con sẽ lấy ra để uống hết trong ngày.

Mẹo dân gian

Một số mẹo trong dân gian có thể cải thiện bệnh u xơ tuyến tiền liệt như sau:

• Chuối tiêu: Chuẩn bị 1 - 2 quả chuối tiêu xanh, rửa sạch và thái thành các miếng nhỏ. Cho chuối vào nấu cùng ngân nhĩ cho đến khi chín mềm. Mỗi ngày ăn 1 lần để có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh.
• Quả sung: Bệnh nhân chuẩn bị khoảng 30g sung xanh và đường phèn. Rửa sạch sung rồi cho vào nồi, thêm 2 lít nước và một ít đường phèn. Nấu sôi trong khoảng 10 phút rồi chắt lấy nước uống hàng ngày.
• Râu ngô và vỏ dưa hấu: Chuẩn bị 50g râu ngô và 50g vỏ dưa hấu. Rửa sạch nguyên liệu, sau đó cho vào nồi và nấu với 5 bát nước. Khi nước cạn còn 1 bát sẽ lấy ra uống. Nếu vị quá nhạt, có thể thêm một chút đường phèn.

Các cách chia sẻ ở trên nhìn chung đều dễ dàng kiếm nguyên liệu, giá thành rẻ. Nhưng hiệu quả sẽ không cao bằng việc dùng thuốc Tây hay Đông y. Ngoài ra, mức độ tác dụng cũng tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người và chỉ áp dụng được khi bệnh ở thể nhẹ. Người bệnh vẫn cần thực hiện các phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định để cho kết quả tốt nhất.

U xơ tuyến tiền liệt là bệnh thường gặp ở nam giới, nhưng có thể phòng tránh bằng những cách sau:

• Duy trì thói quen uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể đào thải độc tố, làm sạch đường tiết niệu, đẩy các chất có hại khỏi thận.
• Giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, phân chia thời gian làm việc và nghỉ ngơi sao cho hợp lý.
• Nên ăn nhiều thực phẩm chứa các vitamin A, B, C, thành phần lycopene và beta carotene, nhóm omega 3. Ví dụ như: Cá hồi, cá ngừ, cà chua, cần tây, dưa hấu, bí đỏ,... để hạn chế các phản ứng viêm nhiễm trong cơ thể.
• Hạn chế việc ăn đồ ăn chứa nhiều chất béo gây hại, các chất bảo quản, đồ ăn nhanh, hay những loại thực phẩm từ thịt động vật có lượng đạm cao. Không uống các sản phẩm bia, rượu và cà phê.
• Tập luyện thể dục, thể thao hàng ngày sẽ kích thích hệ thống tuần hoàn, hỗ trợ cho quá trình bài tiết diễn ra thuận lợi hơn.
• Hạn chế uống nhiều nước vào buổi tối, đặc biệt trước lúc đi ngủ để tránh tình trạng đi tiểu đêm nhiều lần.
• Khi có các bệnh lý liên quan tới hệ thống tiết niệu và các cơ quan khác thuộc đường sinh dục, nên sớm thăm khám và điều trị dứt điểm. Không tự ý dùng các loại thuốc khi chưa có sự tư vấn từ bác sĩ.

U xơ tuyến tiền liệt là chứng bệnh dễ gây ra các biến chứng khiến tổn thương thận, bàng quang. Bệnh nhân cần thăm khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán, tư vấn về hướng chữa trị và chăm sóc sao cho phù hợp, giúp đẩy lùi bệnh nhanh chóng. Càng để lâu dài sẽ càng khó tránh khỏi những tổn thương nguy hại cho sức khỏe, gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng đời sống hàng ngày.