Nổi Mề Đay

Nổi mề đay hay bệnh phong ngứa là phản ứng của các mao mạch dưới da với các tác nhân gây hại bên trong hoặc ngoài cơ thể. Lúc này, cơ thể sẽ tiết ra hoạt chất có tên là histamin gây ngứa ngáy ở một vùng da hoặc toàn thân.

Thống kê tại các bệnh viện cho thấy, ở Việt Nam cứ 100 người thì có từ 15 – 20 người bị dị ứng, mày đay và tình trạng bệnh tái đi tái lại nhiều lần trong đời. Hiện tượng nổi mề đay có thể xuất hiện ở mọi đối tượng nhưng phổ biến nhất là phụ nữ (mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh…) và trẻ em.

Mề đay được chia thành 2 giai đoạn đó là:

• Nổi mề đay cấp tính: Thời gian phát bệnh được xác định kéo dài dưới 6 tuần. Và thường bùng phát theo từng đợt, đột ngột xuất hiện nhưng cũng nhanh biến mất. Trung bình mề đay kéo dài trong vài giờ, hiếm khi kéo dài cả ngày.
• Nổi mề đay mãn tính: Được xác định khi các biểu hiện nổi mẩn đỏ, ngứa da kéo dài trên 6 tuần. Thời gian nổi mày đay sẽ kéo dài hơn lên đến vài ngày hoặc cả tuần. Tần suất xuất hiện tình trạng nổi mẩn cũng thường xuyên hơn gây phiền phức lớn cho người bệnh.

Như đã đề cập ở trên, nổi mề đay là bệnh lý phát sinh từ bên trong cơ thể của mỗi người, bệnh chỉ biểu hiện ở ngoài da không có khả năng lây lan từ người này sang người khác. Trên thế giới cũng chưa có tài liệu nào cho thấy bệnh mề đay có khả năng lây cả.

Ngoài ra, khi bị nổi mề đay, người bệnh vẫn có thể tắm bình thường. Bởi mỗi ngày cơ thể tiếp xúc với nhiều khói bụi, tế bào chết chết da tích tụ dưới lỗ chân lông. Nếu không tắm rửa sẽ khiến vi khuẩn xâm nhập dễ nhiễm trùng da khiến bệnh lâu khỏi hơn.

Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý tắm bằng nước ấm, nên tắm nơi kín gió, tắm nhanh, không chà xát da. Có thể tham khảo các loại lá tắm như lá kinh giới, lá khế…để giảm nhẹ triệu chứng bệnh.

Nguyên nhân chính xác gây nổi mề đay là gì hiện chưa được xác định cụ thể. Bệnh được chỉ ra do các yếu tố về cơ địa, di truyền và các tác nhân bên ngoài như:

• Sức đề kháng kém: Hệ miễn dịch, chức năng đào thải độc tố suy yếu khiến nguy cơ nổi mề đay tăng cao.
• Nội mề đay dị ứng: Một số yếu tố như thời tiết, thuốc, thực phẩm, mỹ phẩm, khói bụi, lông động vật… được xác định là tác nhân gây dị ứng nổi mề đay trên da.
• Do yếu tố di truyền: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra gia đình mà có bố, mẹ hoặc cả 2 bị nổi mề đay con cái có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi người bình thường.
• Di côn trùng đốt, ký sinh trùng: Ong, rết, nhện… đốt, cắn hay các loại ký sinh trùng, virut trong cơ thể như giun, virut viêm gan…
• Do bệnh lý: Một số bệnh như lupus ban đỏ, bệnh tuyến giáp tự miễn… cũng là nguyên nhân gây nổi mẩn.
• Nổi mề đay không rõ nguyên nhân: Một số trường hợp bệnh nhân chưa xác định được đâu là căn nguyên gây bệnh.

Bất cứ ai cũng có thể bị nổi mề đay. Tuy nhiên, những nhóm đối tượng sau có nguy cơ mắc cao hơn cả:

Trẻ em: Trẻ em thường gặp tình trạng mề đay cấp tính do hệ tiêu hóa và miễn dịch còn yếu, dễ bị dị ứng thức ăn, nhiễm trùng hô hấp, côn trùng cắn,.... Bên cạnh đó các yếu tố khách quan khác như thể chất, chênh lệch áp suất, không khí lạnh,..... Mề đay thường gặp ở trẻ là dạng mề day phù mạch.

Phụ nữ mang thai: Người mẹ đang trong quá trình thay đổi nội tiết tố, áp lực sinh sản gây căng thẳng, dễ bị cảm lạnh, gan hoạt động quá mức, men gan mất cân bằng,.... Những yếu tố đó gây ra nổi mề đay ở phụ nữ mang thai.

Phụ nữ sau sinh: Các nguyên nhân như thể chất, tinh thần, cảm xúc có ảnh hưởng rất lớn đến hệ miễn dịch của sản phụ. Cơ thể phụ nữ sau sinh đã rất yếu, dễ bị các yếu tố từ môi trường xâm nhậ, gây ra nhiều vấn đề, trong đó có nổi mề đay.

Tùy vào từng nguyên nhân và giai đoạn của bệnh mà các biểu hiện bên ngoài của mề đay phần nào đó sẽ có sự khác nhau. Tuy nhiên, vẫn có thể nhận ra một số triệu chứng điển hình của bệnh mề đay như sau:

• Nổi mẩn đỏ trên da: Các nốt ban đỏ nồi dày trên da có màu đỏ hoặc hồng, hình dạng, kích thước to nhỏ khác nhau và có thể nổi trên mặt, cổ, tay chân, lưng bụng hoặc thậm chí toàn thân.
• Các mảng sần phù: Các nốt mẩn đỏ tụ lại với nhau thành từng  đám sần sùi, gồ ghề và có ranh giới rõ ràng trên da. Những trường hợp nặng còn có thể bị phù ở mí mắt, môi và ở vòm họng.
• Cảm giác ngứa ngáy: Đây chính là đặc trưng của bệnh mề đay. Tại các vùng da nổi mề đay, người bệnh sẽ có cảm giác ngứa dữ dội, càng gãi càng ngứa, càng nóng rát, sưng phù.
• Thời gian xuất hiện: Mề đay có thể xuất hiện và biến mất sau vài ngày, vài giờ hoặc vài tuần (đối với mề đay mãn tính). Khi được chữa khỏi các nốt mề đay sẽ không để lại dấu vết hay làm thay đổi sắc tố da.
• Triệu chứng khác: Ngoài ra người bệnh còn có thể có thêm một số triệu chứng khác như mệt mỏi, rối loạn nhịp tim, tụt huyết áp…

Khi bị bệnh, rất nhiều người thắc mắc nổi mề đay có nguy hiểm không? Trả lời câu hỏi này, lương y, thầy thuốc Đỗ Minh Tuấn – Giám đốc chuyên môn Nhà thuốc Đỗ Minh Đường chúng tôi cho biết: Nổi mề đay là bệnh lý ngoài da. Nếu là cấp tính sẽ không tác động nhiều đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng nhiều đến tâm lý của người bệnh. Còn mề đay mãn tính có mức độ nghiêm trọng cao hơn.

Khi không được chữa trị sớm, đúng cách sẽ có thể gây ra một số biến chứng như:

• Phù mạch: Khoảng 50% bệnh nhân bị mề đay mãn tính gặp phải tình trạng phù mạch khiến vùng mí mặt, môi, thậm chí là họng, lưỡi sưng phù lớn.
• Nhiễm trùng da: Việc gãi ngứa quá nhiều khiến vùng da bị trầy xước, tổn thương vi khuẩn dễ xâm nhập gây viêm, nhiễm trùng.
• Sốc phản vệ: Mề đay dị ứng có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp gây khó thở, tụt huyết áp hay trụy tim có thể gây tử vong nếu không xử lý đúng cách.

Có 2 câu hỏi lớn nhiều người quan tâm là mề đay có chữa được không? Và bệnh có tự khỏi không?

Chia sẻ rõ để người bệnh an tâm: Nổi mề đay cấp tính (kéo dài dưới 6 tuần) có thể tự mất dần theo thời gian và khỏi. Tuy nhiên còn phụ thuộc vào cơ địa của nhiều người, thể trạng sức khỏe. Nếu bệnh đã kéo dài lâu ngày chuyển sang mãn tính, rất ít khi có thể tự khỏi, vì khi này mề đay đã ăn sâu vào cơ bắp, phổi, đường tiêu hóa,.... gây đau nhức hoặc ngứa ngáy khó chịu. Nếu bị mề đay di truyền thì khả năng khỏi rất thấp.

Mề đay có chữa được không? Tương tự như câu hỏi có tự khỏi được không? Mề đay nếu sớm được điều trị đúng cách khi chưa chuyển thành mãn tính hoàn toàn có thể chữa khỏi. Tuy nhiên nếu để càng lâu, bệnh càng ăn sâu sang các vùng liên quan, việc điều trị triệt để sẽ khó khăn hơn nhiều và khả năng tái phát sẽ rất cao.

Để xác định một người có bị bệnh mề đay hay không, thông thường các bác sĩ sẽ phải tiến hành chẩn đoán lâm sàng thông qua các triệu chứng bên ngoài của người bệnh.

Bên cạnh đó là thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để loại trừ những bệnh của dấu hiệu tương tự. Trên cơ sở đó sẽ đi đến kết luận cuối cùng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng người.

• Biện pháp chẩn đoán lâm sàng: Sẽ dựa vào những triệu chứng bên ngoài như đặc điểm hình thái các tổn thương trên da, khu vực phân bổ các nốt mẩn, các cảm giác của người bệnh…
• Biện pháp chẩn đoán cẩn lâm sàng: Sau khi chẩn đoán lâm sàng, các bác sĩ sẽ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cơ bản để đi đến kết luận. Đầu tiên là thực hiện xét nghiệm công thức máu để xác định nguyên nhân gây bệnh là do nhiễm trùng hay dị ứng. Trường hợp do nhiễm trùng thì chỉ số trong công thức sẽ hiện diện số lượng bạch cầu (tăng hoặc giảm). Nếu do dị ứng thì sẽ có thể thực hiện thêm sinh thiết da để biết được chất gây nổi mề đay.

Khi bị ngứa nổi mề đay kéo dài cách tốt nhất cho người bệnh là tìm đến cơ sở chuyên khoa uy tín để được thăm khám, chẩn đoán bệnh. Sau khi thăm khám bác sĩ, lương y sẽ chỉ định hướng điều trị phù hợp.

Để loại bỏ các triệu chứng bị mề đay, người bệnh hiện áp dụng các cách trị bệnh sau:

Cách chữa mề đay tại nhà

Đối với trường hợp cấp tính, người bệnh mới khởi phát một số triệu chứng nhẹ thì có thể áp dụng một số cách chữa mề đay đơn giản tại nhà như sau:

• Dùng kem, gel dưỡng ẩm làm dịu da, chống khô da

Da ẩm, được cung cấp đủ dưỡng chất cũng trở nên khỏe mạnh hơn, tránh được các tác nhân gây hại. Chính vì vậy nhiều người cũng tăng cường bổ sung dưỡng ẩm cho da. Tuy nhiên người bệnh cần lưu ý lựa chọn loại dưỡng ẩm phù hợp, nên dùng cho 1 vùng da nhỏ để xem có kích ứng hay không.

• Cách trị mề đay dân gian từ thảo dược

Chữa mề đay bằng lá khế, kinh giới, trà xanh, sài đất, gừng, nha đam… vô cùng quen thuộc. Chỉ với các loại thảo dược, cây cỏ quanh nhà người bệnh có thể sắc nước uống, đun nước tắm, chườm đắp hay chà sát da… để giảm các triệu chứng nổi mề đay trên da.

Điều trị nổi mày đay bằng y học hiện đại

Sử dụng thuốc tây y được xem là cách đơn giản, nhanh chóng nhất giúp giảm các triệu chứng mề đay cho người bệnh. Tùy vào mức độ nổi mẩn, ở một vài trị trí hay nổi mề đay toàn thân, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc thích hợp. Một số loại thường dùng: 

• Thuốc kháng histamin: Clorpheniramin, hydroxyzine, dexchlophrniramin… (thế hệ 1) hoặc cetirizin, fexofenadine, loratadine… (thế hệ 2). Trường hợp nổi mề đay khi mang thai chỉ được dùng loratadine, cetirizine, chlopheniramin. Trường hợp bị mề đay sau sinh dùng loratadine, cetirizine.
• Nhóm thuốc corticoid: Gồm các loại Triamcinolone, Betamethasone, Fluocinolone, Hydrocortisone,… thuốc giúp ức chế hệ miễn dịch, kháng viêm giảm ngứa ngáy nhanh.
• Thuốc bôi: Phenergan, eumovate… là những loại thuốc bôi ngoài da thường dùng cho da bị côn trùng cắn, sẩn ngứa mề đay. Nên dùng theo đơn và liều lượng nhỏ.

* Lưu ý: Khi dùng thuốc cần mua theo đơn để tránh tương tác thuốc hay tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe đặc biệt khi trẻ bị nổi mề đay hay phụ nữ mang thai, đang cho con bú.

Chữa nổi mề đay khắp người bằng Y học cổ truyền

Đông y quan niệm điều trị bệnh cần tập trung vào gốc và bồi bổ chức năng tạng phủ. Do đó, khi đến cơ sở y học cổ truyền người bệnh được bắt mạch, kiểm tra miệng lưỡi, vùng da bị nổi mẩn.

Để điều trị mề đay, các lương y, thầy thuốc đông y kết hợp nhiều loại thảo dược nhằm tăng dược tính khả năng trị bệnh, tiêu viêm, bồi bổ sức khỏe, chức năng gan thận từ bên trong. Trong đông y, thuốc nam được người Việt ưa chuộng hơn nhờ thảo dược có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp cơ địa. Các loại dược liệu có tác dụng trị mề đay thường dùng:

• Bồ công anh: Công dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, bổ thận, tán sưng tiêu ung.
• Diệp hạ châu: Giúp điều trị các bệnh về gan, giải độc, thanh nhiệt, tiêu viêm.
• Kim ngân cành: Tác dụng thanh nhiệt, tán độc, tiêu khát, tiêu viêm kháng khuẩn.
• Sài đất: Công dụng tiêu độc, thanh nhiệt, mát gan, giảm ngứa, trị bệnh ngoài da.

Đây là các thành phần quen thuộc trong các bài thuốc nam chữa mề đay. Mỗi bài thuốc sẽ có cách bào chế, gia giảm khác nhau nhưng đều sẽ phải hướng tới nguyên lý chữa bệnh của Đông y mới có hiệu quả tốt. 

Từ những nghiên cứu chuyên sâu về cơ địa con người, sự tìm tòi, chọn lọc, các lương y nhà thuốc nam gia truyền 5 đời Đỗ Minh Đường chúng tôi đã nghiên cứu, bào chế thành công bài thuốc Mề đay Đỗ Minh. Bài thuốc chủ trị các chứng bệnh nổi mề đay, ngứa da, dị ứng, phát ban… và được đưa vào ứng dụng thực tế xuyên suốt hơn 150 năm nay. 

Theo đó, bài thuốc tuân theo cơ chế điều trị trong đông y đó là tấn công vào gốc rễ, loại bỏ căn nguyên, triệt tiêu triệu chứng, phục hồi làn da và tăng sức đề kháng để ngừa bệnh tái phát. Bài thuốc có tác dụng SONG TIÊU – ĐỒNG DƯỠNG, tức là vừa giúp triệt tiêu bệnh hoàn toàn vừa giúp bồi bổ, nâng cao thể trạng, dưỡng gan, thận và nâng cao hệ miễn dịch cho người bệnh.

Để tìm hiểu thêm về bài thuốc cũng như biết đâu là liệu trình điều trị cá nhân hóa riêng của mình, người bệnh có thể liên hệ trực tiếp với lương y, bác sĩ nhà thuốc chúng tôi để nhận tư vấn và thăm khám miễn phí.

Trong quá trình điều trị mề đay, dù đang áp dụng phương pháp nào thì người bệnh cũng cần chú ý đến việc chăm sóc và phòng ngừa bệnh. Điều này sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ làm bùng phát bệnh, các nốt mề đay lan rộng và tổn thương nặng hơn. Cụ thể, người bệnh cần thực hiện những điều sau đây:

• Để tránh nổi mề đay do lạnh: Luôn giữ ấm cơ thể, hạn chế việc tiếp xúc trực tiếp với không khí lạnh.
• Không ăn những loại thực phẩn dễ gây kích ứng cho cơ thể như: da gà, cá chép, tôm cua, thịt vịt,...
• Lựa chọn kỹ lưỡng, quan tâm đến bảng thành phần khi sử dụng mỹ phẩm.
• Khi tiếp xúc với môi trường độc hại cần đeo khẩu trang, đồ bảo hộ cẩn thận.
• Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ, hạn chế tối đa việc vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
• Chỉ sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được dùng bừa bãi khi chưa kê đơn. Việc lạm dụng thuốc có thể gây kích ứng nổi mề đay và ngộ độc thuốc.
• Có chế độ sinh hoạt lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý để không bị stress
• Tập luyện các bài tập thể dục nhẹ nhà mỗi ngày như yoga, đi bộ…

Ngoài ra, người bệnh cần kết hợp chế độ dinh dưỡng và có thói quen sinh hoạt khoa học. Những thực phẩm nên bổ sung:

• Thực phẩm giàu vitamin trong rau củ quả
• Thực phẩm quercetin: Hành, tỏi, súp lơ xanh…
• Đồ ăn giàu omega-3: Cá trích, cá ngừ, cá hồi…

Những thực phẩm nên hạn chế tránh xa:

• Đồ uống chữa cồn, ga, chất kích thích như rượu, bia, nước ngọt, soda, cà phê…
• Đồ cay nóng: Tiêu, ớt…
• Thực phẩm giàu protein: Hải sản, sữa, trứng… 
• Đồ quá ngọt: Bánh, kẹo…

Bài viết trên đây là thông tin tổng hợp về nguyên nhân, triệu chứng, cách chữa và phòng ngừa bệnh nổi mề đay. Hy vọng qua đây, bạn đọc đã có thu nhận được nhận được những kiến thức hữu ích về bệnh da liễu phổ biến này. Người bệnh đang gặp tình trạng bệnh nổi mề đay muốn được tư vấn và điều trị, xin vui lòng liên hệ đến hotline 024 6253 6649 – 0963 302 349.

Trao đổi với chuyên gia về vấn đề của bạn