5 thói quen khiến thận yếu sớm – Cảnh báo từ Lương y Nguyễn Tùng Lâm

Lương y Nguyễn Tùng Lâm – Phó Giám đốc chuyên môn nhà thuốc Đỗ Minh Đường HCM cảnh báo: “Nhiều người tưởng mình còn trẻ, còn sung, chưa đến tuổi lo chuyện thận yếu. Nhưng thật ra, chính những thói quen nhỏ ngày nào cũng lặp lại đang âm thầm ‘rút vốn gốc’ của cơ thể.”

Theo y học cổ truyền, Thận là gốc của tiên thiên – tức là nguồn năng lượng bẩm sinh mà mỗi người được cha mẹ truyền lại. Thận không chỉ là “cái máy lọc nước tiểu” như quan niệm hiện đại, mà còn là cơ quan giữ vai trò sống còn trong việc điều hòa sinh khí, kiểm soát tinh lực, sức bền, trí nhớ và cảm xúc.

Thận mạnh thì xương cứng, gân dẻo, tinh thần sáng, sức bền dai. Thận yếu thì người đuối, trí nhớ kém, dễ đau lưng, mỏi gối, ngủ không sâu, làm việc dễ kiệt sức. Nguy hiểm hơn, nhiều người mới ngoài 30 đã có dấu hiệu “thận khí hư” mà tưởng chỉ là mệt mỏi thông thường.

1. Thức khuya kéo dài – “Kẻ thù số 1” của thận khí

Lương y Lâm nhấn mạnh: “Tối là giờ của Thận phục hồi. Càng thức khuya, càng ‘đốt’ vào năng lượng gốc của mình.” Trong y học cổ truyền, khoảng thời gian từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng là lúc Thận và Gan cùng hoạt động mạnh để tái tạo năng lượng. Nếu giai đoạn này ta vẫn còn làm việc, xem điện thoại hay căng thẳng tinh thần, cơ thể sẽ không kịp hồi phục.

Dấu hiệu dễ thấy: sáng dậy uể oải, đầu nặng, mắt thâm, da xám, lưng dưới mỏi. Lâu ngày sẽ chuyển thành chứng “Thận dương hư” – người lạnh, chân tay lạnh, dễ rối loạn sinh lý và mất ngủ kéo dài.

Khuyến nghị: Đi ngủ trước 23h, hạn chế ánh sáng xanh, tắt điện thoại 30 phút trước khi nằm. Đây là “thuốc bổ thận” rẻ nhất mà ai cũng có thể dùng.

2. Lạm dụng cà phê, nước tăng lực, đồ uống có đường – Thận “gồng” lọc độc mỗi ngày

Đông y cho rằng “Thận chủ thủy” – nghĩa là mọi chất lỏng trong cơ thể đều có sự tham gia điều hòa của Thận. Khi ta nạp vào quá nhiều caffeine, đường hóa học, chất kích thích, Thận phải làm việc quá tải để loại bỏ phần “nước xấu” ra ngoài.

Người trẻ hiện nay dễ mắc lỗi này: sáng một ly cà phê, trưa nước ngọt, chiều nước tăng lực. Cơ thể thiếu nước sạch nhưng lại đầy chất khiến Thận phải “vắt sức”. Kết quả là da khô, môi nứt, nước tiểu vàng, người nóng ran, dễ mất ngủ, dễ cáu gắt – đó chính là biểu hiện của Thận âm hư, nội nhiệt vượng.

Lời khuyên: Mỗi ngày ít nhất 1,5–2 lít nước ấm. Cà phê chỉ nên 1 ly nhỏ buổi sáng. Thay nước ngọt bằng trà thảo mộc như cam thảo, atiso, râu ngô, hoặc nước đậu đen rang để vừa mát gan vừa dưỡng thận.

3. Nhịn tiểu – Thói quen “chết thận” âm thầm

Nhiều người xem việc nhịn tiểu là chuyện nhỏ, nhưng theo lương y Lâm, đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương đường niệu và làm suy Thận sớm. Khi bàng quang đầy mà không được giải phóng, nước tiểu sẽ dội ngược, khiến áp lực trong thận tăng lên. Lâu ngày, vi khuẩn có thể xâm nhập ngược dòng, gây viêm thận, viêm bàng quang mãn tính.

Đông y gọi đây là chứng “Thấp nhiệt hạ chú” – nghĩa là nhiệt và thấp (ẩm) dồn xuống dưới, gây nóng rát khi tiểu, đau vùng hông lưng, thậm chí sưng đau đầu gối.

Khuyến nghị: Tuyệt đối không nhịn tiểu quá 2 tiếng. Khi buồn, hãy đi ngay. Dù là họp, lái xe hay làm việc, sức khỏe thận vẫn phải đặt lên hàng đầu.

4. Ăn mặn, ăn đồ chế biến sẵn – Gánh nặng muối khiến thận “quá tải”

Muối giữ nước. Ăn mặn quá mức khiến cơ thể giữ lại dịch, tăng huyết áp, và Thận phải làm việc cật lực để cân bằng nội môi. Trong Đông y, ăn mặn lâu ngày làm “Thận thủy thịnh mà Tâm hỏa suy”, gây mệt mỏi, phù nề, tim hồi hộp, mặt nặng buổi sáng, chân sưng buổi chiều.

Đặc biệt, các loại thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, xúc xích, khô bò, nước chấm công nghiệp chứa hàm lượng muối, bột ngọt, chất bảo quản cao – là “kẻ thù” thật sự của Thận.

Lời khuyên: Ăn nhạt dần, tăng rau xanh, hạn chế nước mắm, nước tương. Dùng gia vị tự nhiên như gừng, tỏi, hành, chanh, rau thơm để tăng vị mà không cần mặn.

5. Cố gắng quá sức – “Gồng” khi cơ thể đã báo mỏi

Khi cơ thể báo hiệu bằng các cơn đau lưng dưới, mỏi gối, thắt lưng nặng – đó chính là tiếng nói của Thận. Trong Đông y, vùng lưng – gối – eo chính là “cửa của Thận”. Nếu vẫn cố làm việc, bê vác, thức khuya, vận động quá sức, thận khí sẽ nhanh chóng suy kiệt.

Dấu hiệu điển hình: lưng yếu, đứng lên ngồi xuống khó, hay chóng mặt khi thay đổi tư thế, sinh lý giảm, tinh thần sa sút. Đây là biểu hiện của Thận khí hư hoặc Thận dương hư – cần được bồi bổ kịp thời.

Giải pháp: Khi thấy mỏi, hãy nghỉ. Tập dưỡng sinh, khí công, hoặc các bài xoa bóp vùng thắt lưng mỗi tối để kích hoạt huyệt Mệnh Môn – huyệt chủ dương khí của cơ thể. Người làm việc nặng có thể bổ sung thêm món ăn như cháo đậu đen, mè đen, gan heo, hoặc các bài thuốc bổ thận bằng Nam dược an toàn.

Lời nhắn của Lương y Lâm

“Thận yếu không phải chỉ là chuyện về sau. Nó bắt đầu từ hôm nay – từ những lần mình ‘ráng thêm chút’, ‘thức thêm tí’, ‘uống thêm ly cà phê’. Mỗi lần như vậy, là mỗi lần ta bớt đi một phần sức gốc của mình.”

Theo lương y Nguyễn Tùng Lâm, muốn dưỡng thận bền vững, phải nhớ ba nguyên tắc: ngủ sớm – uống đủ – giữ ấm lưng gối. Đó là nền tảng để phục hồi khí lực, kéo dài tuổi thọ và giữ phong độ bền vững dù ở bất kỳ tuổi nào.

Ai đang có các dấu hiệu như mỏi lưng, tiểu vàng, mất ngủ, người đuối, sinh lý giảm – đừng chủ quan. Để lại thông tin ở form bên dưới để được lương y Lâm và đội ngũ chuyên môn tư vấn hướng dưỡng thận – phục hồi khí lực phù hợp thể trạng.