Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Lương Y Đỗ Minh Tuấn | Lĩnh vực khám chữa: Nam khoa | Nơi công tác: Phòng chẩn trị YHCT Đỗ Minh Đường – Cơ sở Hà Nội

Vô sinh là tình trạng rất nhiều người gặp phải, bao gồm cả nam và nữ giới, xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh lý này có sự ảnh hưởng lớn tới hạnh phúc gia đình, gây nhiều khó khăn cho quá trình điều trị. Bệnh nhân muốn có kết quả tốt nhất cần chú ý tới cách chăm sóc sức khỏe hàng ngày theo đúng chỉ dẫn từ các bác sĩ.

Định nghĩa bệnh vô sinh

Vô sinh là tình trạng nam, nữ giới dù quan hệ tình dục không áp dụng thuốc tránh thai, bao cao su hay các biện pháp khác vẫn không thể thụ thai hoặc bị mất khả năng sinh con.

Hiện nay, tỷ lệ vô sinh hiếm muộn ngày càng tăng cao, không phân biệt nam hay nữ giới.

Nam giới bị vô sinh

Là tình trạng phái mạnh không thể làm đối phương mang thai, không có khả năng thụ tinh. Với phái mạnh, vô sinh sẽ phân chia thành 2 trường hợp sau:

  • Thể thứ phát: Là tình trạng nam giới vẫn có thể xuất tinh để thụ tinh và hình thành nên phôi. Nhưng chất lượng phôi thai không tốt, dễ bị sảy thai.
  • Thể nguyên phát: Nam giới dù quan hệ tình dục không dùng bao cao su nhưng vẫn không có khả năng giúp người vợ mang thai.

Nữ giới bị vô sinh

Nữ giới bị vô sinh sẽ không thể mang thai dù không dùng thuốc hay vòng tránh thai, chất lượng tinh trùng cũng không có vấn đề. Tình trạng này cũng được phân chia như sau:

  • Thể thứ phát: Nữ giới thường xuyên bị sảy thai, không thể mang thai lại sau khi sinh con. Trong khi không áp dụng các cách tránh thai và vẫn đảm bảo quy trì quan hệ tình dục đều đặn.
  • Thể nguyên phát: Nữ giới không thể mang thai, chưa từng mang thai dù không áp dụng các cách bảo vệ.

Vô sinh xảy ra ở cả nam và nữ giới, gây khó có con hoặc thậm chí không thể có

Nguyên nhân vô sinh

Vô sinh được xác định xảy ra bởi cả yếu tố ngoại sinh và nội sinh như sau:

Nguyên nhân ngoại sinh

Là các yếu tố thường gặp từ cuộc sống hàng ngày, do thói quen ăn uống, sinh hoạt, tính chất nghề nghiệp, xảy ra ở cả nam và nữ, cụ thể gồm:

  • Bệnh nhân phải làm việc trong các môi trường độc hại, nhiều khái thải công nghiệp, hóa chất, kim loại nặng. Đặc biệt là sản xuất thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi hữu cơ, các chất như xylene, toluene, benzene đều sẽ gây hại.
  • Người làm việc ở những môi trường có sóng bức xạ cao.
  • Các trường hợp thường xuyên uống bia, rượu, dùng nhiều chất kích thích.
  • Ăn nhiều độ ăn nhanh, đồ đóng hộp, các thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ hoặc chiên lại nhiều lần.
  • Cơ quan sinh sản không được vệ sinh sạch sẽ hàng ngày gây ra viêm nhiễm.
  • Cơ thể thiếu chất nghiêm trọng.
  • Nữ giới bị hụt giảm hormone leptin gây rối loạn quá trình rụng trứng.

Nguyên nhân nội sinh

Có thể phân chia cụ thể cho nam và nữ giới như sau:

Đối với nữ giới:

  • Bị dị tật bẩm sinh, viêm nhiễm, mắc các bệnh lý liên quan tới vòi tử cung.
  • Vòng kinh bị bất thường dẫn tới không phóng noãn.
  • Tổn thương ở cổ tử cung, có các chất kháng tinh trùng hoặc chất nhầy quá thấp.
  • Viêm dính buồng tử cung hoặc những bất thường bẩm sinh khác.

Đối với nam giới:

  • Xuất hiện tình trạng xuất tinh ngược dòng, các bệnh lý hoặc di chứng do dùng thuốc điều trị gây cản trở việc xuất tinh.
  • Cơ quan sinh sản có khối u, không có tinh hoàn bẩm sinh.
  • Mắc bệnh lây nhiễm do quan hệ tình dục hoặc bị bệnh nhiễm trùng.
  • Suy giảm nội tiết tố.
  • Tâm lý chịu nhiều áp lực căng thẳng.

Lạm dụng bia rượu dễ gây vô sinh

Đối tượng mắc vô sinh

Những trường hợp có nguy cơ vô sinh cao phải kể tới gồm:

  • Người nghiện bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích.
  • Đối tượng béo phì, bị bệnh trầm cảm, tâm lý rối loạn.
  • Các trường hợp bị bệnh ở cơ quan sinh dục, bệnh ung thư.
  • Người từng nạo phá thai, dùng thuốc tránh thai trong thời gian dài.
  • Những người bị bệnh về thận, gan, tiểu đường.

Triệu chứng vô sinh

Vô sinh ở nữ giới sẽ có một số điểm khác biệt so với nam giới, chi tiết như sau:

Với nữ giới:

  • Tử cung viêm nhiễm, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, chu kỳ quá dài hoặc quá ngắn.
  • Có thể bị thống kinh hoặc thậm chí vô kinh.
  • Nội tiết tố mất cân bằng, chu kỳ rụng trứng rối loạn, khó theo dõi.
  • Âm đạo bị ngứa, có dịch khí hư bất thường, mùi hôi tanh.
  • Đau rát khi giao hợp, đau cả ở vùng chậu.
  • Tiết dịch bất thường tại vú.

Với nam giới:

  • Giảm hưng phấn, giảm ham muốn tình dục.
  • Khó cương dương hoặc xuất tinh gặp nhiều khó khăn.
  • Ngực tăng trưởng bất thường.
  • Tinh trùng loãng, giảm số lượng.
  • Rối loạn khứu giác.
  • Một số vùng trên cơ thể bị rụng lông rõ rệt.
  • Tinh hoàn sưng đau hoặc xuất hiện khối u, hạch.

Tinh trùng tiết ra rất loãng ở những nam giới bị vô sinh

Chẩn đoán vô sinh

Bệnh vô sinh sẽ được chẩn đoán thông qua các thăm khám lâm sàng, kết hợp xét nghiệm chi tiết.

Khám tổng quát

Bác sĩ hỏi về tình hình sức khỏe của bệnh nhân, các tiền sử bệnh lý. Những thông tin quan trọng cần có gồm:

  • Các thuốc điều trị bệnh đang dùng.
  • Thời gian quan hệ và tần suất quan hệ tình dục.
  • Bệnh nhiễm trùng hoặc chất thương ở cơ quan sinh sản.

Ngoài ra, với bệnh nhân là nữ giới, bác sĩ sẽ khai thác thêm các thông tin gồm:

  • Tiền sử bệnh nội khoa, bệnh viêm nhiễm cũng như những cách điều trị từng áp dụng.
  • Tiền sử nạo phá thai, mang thai hoặc sảy thai.
  • Các tiểu phẫu từng áp dụng ở đường sinh dục.
  • Các bệnh lý phụ khoa.
  • Chu kỳ kinh nguyệt, thời điểm bắt đầu có kinh.

Với phái mạnh, nam giới cần được tiến hành kiểm tra lâm sàng những hạng mục sau:

  • Đánh giá tinh hoàn, dương vật, ống phóng tinh, ống dẫn tinh, dây thừng tinh và niệu đạo,
  • Kiểm tra trực tràng, hậu môn, tiết niệu, bàng quang.
  • Đo thể tích tinh hoàn.
  • Đo nhịp tim.

Khi khám cho nữ giới, bệnh nhân sẽ phải kiểm tra một số mục gồm:

  • Khám âm đạo và ngực.
  • Nắn bụng để nhận biết u phụ khoa.
  • Quan sát môi lớn, âm vật, môi bé, lông mu, lông nách, tóc,...

Kiểm tra xét nghiệm

Tiến hành các xét nghiệm cho từng nhóm bệnh nhân nam và nữ như sau:

Nam giới:

  • Xét nghiệm di truyền, nội tiết.
  • Sinh thiết tinh hoàn.
  • Phân tích tinh dịch.
  • Xét nghiệm tìm kiếm DNA bất thường.
  • Chụp MRI não và siêu âm bìu.

Nữ giới:

  • Xét nghiệm nội tiết tố.
  • Xét nghiệm rụng trứng và dự trữ buồng trứng.
  • Siêu âm tử cung.
  • Đánh giá Hysterosalpingography.

Các phương pháp chữa vô sinh đơn giản, nhanh chóng

Vô sinh có thể điều trị bằng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa, hỗ trợ sinh sản. Dưới đây là một số phương pháp chung được sử dụng trong quá trình chữa vô sinh:

Chữa vô sinh tại nhà

  • Dùng củ gai: Củ gai ngâm rượu và uống hàng ngày
  • Mật ong: Mật ong có thể pha chung với bột quế
  • Hoa ngọc lan: Lấy khoảng 5gr hoa cùng 500ml nước và sắc thuốc uống

Chữa vô sinh bằng Tây Y

Sử dụng thuốc để cải thiện chất lượng tinh trùng ở nam giới tuy nhiên cần phải kết hợp kế hoặc sinh hoạt phù hợp.

Chữa bằng Đông Y

  • Bài thuốc hữu quy hoàn
  • Bài thuốc tả quy hoàn
  • Bài thuốc lưu lộc trân cho nữ giới
  • Bài thuốc ngũ tử diễn tông
  • Bài thuốc bát trân sinh tinh

Ăn gì chống vô sinh?

Có thể thấy việc ăn uống cũng là một phần hỗ trợ trong việc điều trị vô sinh khá hiệu quả. Vậy bị vô sinh cần bổ sung những thực phẩm gì? Dưới đây là nhóm những thực phẩm tốt cho các cặp vợ chồng cần bổ sung vào thực đơn hàng ngày:

  • Thực phẩm giàu kẽm: Hàm lượng kẽm dồi dào sẽ kích thích một lượng lớn hocmon sinh dục nam, nâng cao thể trạng và ham muốn của đàn ông trong chuyện chăn gối.
  • Thực phẩm giàu protein: Bổ sung đủ lượng Protein giúp cho quá trình sản xuất nhiều tinh trùng khỏe mạnh. Có thể nói Protein là một phần không thể thiếu trong quá trình này.
  • Thực phẩm giàu omega 3 và omega 6: Không chỉ giúp cho việc cải thiện sức khỏe sinh sản mà omega 3 và omega 6 còn giúp cải thiện việc viêm nhiễm xảy ra.
  • Thực phẩm giàu vitamin B6: Kích thích sản sinh ra nhiều tế bào hồng cầu, tăng cường sức khỏe cả nam lẫn nữ.
  • Thực phẩm chứa vitamin D: Kích thích sản sinh ra estrogen và progesterone, tạo điều kiện thuận lợi để quá trình thụ tinh diễn ra hoàn hảo.

Phòng tránh vô sinh

Để phòng tránh bệnh vô sinh nam và nữ giới cần chú ý đến các biện pháp chăm sóc sức khỏe như sau:

Với nam giới:

  • Hạn chế uống bia, rượu, cà phê, sử dụng các loại thuốc lá hoặc các chất kích thích gây hại cho cơ thể.
  • Khi sử dụng bất cứ loại thuốc điều trị nào, cần chú ý thực hiện đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự ý thay đổi liều lượng sẽ dễ gây ra các tác dụng phụ, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng sinh sản và sinh lý.
  • Nếu làm việc ở các môi trường độc hại, phải tiếp xúc với nhiều loại hóa chất khác nhau, cần sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ.
  • Nam giới không để tinh hoàn hoặc cơ quan dương vật tiếp xúc với nguồn nhiệt cao, sẽ dễ gây ra nhiều rối loạn bất thường trong chức năng hoạt động.
  • Hạn chế việc lo lắng, stress, căng thẳng quá mức để tránh làm giảm số lượng cũng như chất lượng của tinh trùng, suy giảm ham muốn tình dục.
  • Tập luyện thể dục thể thao đều đặn với các bộ môn thích hợp. Ngoài ra, nên dùng thêm đồ bảo hộ nếu như chơi các môn thể thao có nguy cơ xảy ra các chấn thương, va đập ở cơ quan sinh dục.
  • Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho cơ thể. Tăng cường cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất. Đặc biệt, nam giới thường xuyên ăn hải sản, thịt đỏ và rau màu xanh đậm sẽ rất tốt cho chức năng sinh lý.

Với nữ giới:

  • Không sử dụng cà phê, các thức uống có cồn hoặc các chất kích thích như thuốc phiện, thuốc lá, bóng cười,...
  • Nên quan hệ tình dục lành mạnh. Tránh tình trạng giao hợp với quá nhiều người hoặc thực hiện nhiều tư thế mạnh bạo, quan hệ nhiều lần trong ngày.
  • Không tự ý dùng các loại thuốc điều trị khi chưa có chỉ dẫn từ các bác sĩ.
  • Không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc nạo phá thai bừa bãi.
  • Nên giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, tích cực. Kết hợp với tập luyện thể dục thể thao hoặc các bộ môn như yoga, thiền, bơi lội đều rất tốt cho sức khỏe.
  • Chế độ dinh dưỡng cân bằng đảm bảo đầy đủ dưỡng chất, nên ăn nhiều rau xanh và các loại trái cây
  • Duy trì thói quen thăm khám phụ khoa và sức khỏe tổng thể mỗi năm ít nhất một lần.

Vô sinh có thể xảy ra ở cả nam và nữ giới. Tuy nhiên có thể điều trị được khi nhận biết sớm và áp dụng đúng cách điều trị. Bệnh nhân nên chú ý tới tình trạng sức khỏe của bản thân và sớm tới cơ sở y tế khi phát hiện những dấu hiệu bất thường.

Vô sinh thường là gì

Vô sinh thường được đặc định là không có khả năng thụ thai sau một năm thực hiện quan hệ tình dục đều đặn, mà không sử dụng bất kỳ phương pháp tránh thai nào. WHO xác định vô sinh là một trạng thái bệnh lý.
Vô sinh là trạng thái mà mặc dù thực hiện quan hệ tình dục đều đặn, nhưng trong ít nhất một năm, không xảy ra thai nghén và không có biện pháp bảo vệ nào được sử dụng, đối với hầu hết các cặp vợ chồng.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *